برادر/خواهر گرامی ما،
دست دادن مرد با زنی نامحرم که با او ازدواج جایز است، و دست دادن زن با مردان نامحرم به جز محارم او مانند پدر، برادر و عمو، جایز نیست. در این مورد، روش رسول اکرم (ص) الگوی ماست. آن حضرت (ص) به زنان صحابه که برای بیعت نزد ایشان می آمدند، فرمودند:
“من با زنان دست نمی دهم. حرفی که به صد زن می زنم، مثل حرفی است که به یک زن می زنم.”
1
حضرت عایشه (رضی الله عنها) آنچه را که از رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) دیده بود، چنین نقل می کند:
“دست مبارک رسول الله (ص) هرگز به دست هیچ زن نامحرمی نخورد.”
2
«برای یکی از شما، فرو بردن سوزن در سرش، از لمس کردن زنی که برای او نامحرم است، بهتر است.»
مقدار در احادیث به این صورت بیان شده است. از این رو، در روابط کاری، خانوادگی و برخی مراسم، برای مردی که با زنی نامحرم دست می‌دهد یا زنی که با مردی نامحرم دست می‌دهد، مجوزی وجود ندارد. همچنین این امر از روی ضرورت هم نیست.
یعنی،
“این یک ضرورت است.”
بنابراین، انسان نمی تواند با خیالی آسوده راهی را برای دور زدن این ممنوعیت پیدا کند.
“ضرورت”
اما انسان
“مضطر”
تنها در صورتی که احتمال قوی وجود داشته باشد که در صورت امتناع از انجام آن عمل حرام، به جان، مال و ناموس او آسیبی برسد، آن عمل حرام قابل ارتکاب است.
یا هر وضعیتی که به ذهن خطور کند، هر موقعیت اضطراری و ناگهانی که با آن مواجه شویم؟
“این یک ضرورت است.”
با این استدلال، انجام و اعمال چیزی که حرام است، لازم می‌شود و این به سوءاستفاده می‌انجامد. آنگاه هر کس بر اساس معیارهای خود به هر چه بخواهد عمل می‌کند.
“ضرورت”
بهانه ای می تراشد، و بدین ترتیب همه ی کارهای ناپسند را مباح می شمارد.
در صورتی که موضوع به این شکل نیست.
ضرورت،
اما این امر تنها در مواردی که ماندن در چارچوب مشروع غیرممکن باشد، قابل تصور است. یک مسلمان می‌تواند در چارچوب مشروع بماند و زندگی کند، بدون آنکه به روابط اجتماعی‌اش آسیبی برسد. پس با توجه به اصل “ضرورت”، توجیهی برای دست دادن مردان با زنان نامحرم و زنان با مردان نامحرم در عصر حاضر به بهانه ضرورت، چندان آسان نیست.
زیرا چنین ضرورتی وجود ندارد. اگر انسان این کار را نکند، نه به جانش، نه به مالش و نه به ناموسش آسیبی نخواهد رسید. احتمال اینکه اطرافیان این را عجیب بدانند، در لحظه ای است که شخص با زن نامحرم دست ندهد.
نقص در روابط مدنی
با جلب توجه به پیش‌بینی‌هایی که در مورد آن وجود دارد
“ارتجاعی، متعصب”
به سختی می توان دلایل موجهی برای مورد استقبال قرار نگرفتن آن پیدا کرد.
همراه با اینها، این عادات و “آداب معاشرت” نادرست وارداتی از غرب به طور گسترده ای رواج یافته است. برای مقابله با این وضعیت چه باید کرد؟
چگونه باید رفتار کنیم تا هم به اعتقاداتمان خدشه‌ای وارد نشود و هم در موقعیت نامناسبی قرار نگیریم؛ و هم مخاطبمان را که به طور کامل از اشکال شرعی این موضوع آگاه نیست، نرنجانیم و دلش را نشکنیم؟
اگر شما این حالت را حرام می‌دانید و به آن باور دارید، که همینطور هم هست، پس باید تلاش کنید تا از این وضعیت نامطلوب دوری کنید، به آن فرصت بروز ندهید و سعی کنید بر اساس موقعیت عمل کنید.
موضوع دیگر؛
فرصتی پیدا کنید و به طرف مقابل بگویید که این کار از نظر دینی حرام است. در واقع، برخورد محترمانه و احترام به عقاید و باورهای شما، نشانه تمدن است. اگر شما در این مورد موضع خود را مشخص کنید، در برخوردهای بعدی خواهید دید که موضوع حل شده یا به مسیر مشخصی افتاده است.
با این حال، اگر فردی خود را مجبور به دست دادن بداند و آن را گناهی تلقی کند و با این حال دست بدهد، از آنجا که مسئولیت آن را از قبل پذیرفته است، باز هم مرتکب حرام شده است. اما
“اشکالی ندارد.”
اگر چنین بیندیشد، مرتکب گناه بزرگی شده است، زیرا حرام را حلال شمرده است.
ضمناً این نکته را هم یادآور شویم:
اگر زنی در سن یائسگی باشد و دیگر شهوت نداشته باشد، مصافحه و بوسیدن دست او اشکالی ندارد؛ زیرا دیگر مانعی از نظر احساسی وجود ندارد. اما مرد، هرچند پیر باشد، حتی هشتاد یا نود ساله، حرمت همچنان باقی است.
بر اساس مذهب حنفی، دست دادن با زنان باعث باطل شدن وضو نمی شود.
منابع:
۱. نسائی، بیع: ۱۸؛ ابن ماجه، جهاد: ۴۳.
۲ بخاری، احکام، ۴۹؛ ابن ماجه، جهاد: ۴۳.
با سلام و دعا…
اسلام در پرتو پرسش‌ها
