برادر/خواهر گرامی ما،
احکامی که مردم صادر میکنند، در محدوده صلاحیت خودشان است. هیچکس از این ویژگی برخوردار نیست که در خارج از محدوده صلاحیت خود داوری کند. به همین دلیل، مؤمنان دو حوزه اصلی برای داوری دارند.
جهان هستی/موجودات، که در محدوده درک عقل انسان قرار دارد و عالم شهادت نامیده میشود، با چشم یا با ابزارهای علوم تجربی قابل مشاهده است. کمال تمام موجودات در این عرصه، هم از نظر عقلی و هم از نظر علمی ثابت شده است.
موجوداتی که خارج از محدوده ادراک انسان قرار دارند و به عالم غیب موسومند، از حیطه علوم تجربی و تجارب عقلی خارجند. تنها منبع اطلاعات ما در این زمینه، وحی است. خداوند در قرآن، کتابی که از چهل جهت معجزه بودنش اثبات شده است، اطلاعات فراوانی در مورد این عالم به ما داده است.
هر دوی این منابع از ویژگی های معرفت شناختی برخوردارند که بیانگر اطلاعات قطعی است.
حقایقی که علوم تجربی در مورد کمال جهان هستی آشکار کرده است، بر همگان معلوم است.
در قرآن صدها آیه به این موضوع اشاره دارد: به عنوان نمونه، ترجمه دو آیه را در زیر آوردهایم:
همانطور که ما با وجود عدم مشاهده مستقیم، صحت اطلاعات مربوط به شیمی، فیزیک، ریاضیات، نجوم و زمین شناسی را بر اساس اظهارات متخصصان مربوطه قبول می کنیم، به طریق اولی باید به اطلاعاتی که قرآن، منبعی برتر و قطعی تر از متخصصان بشری، ارائه می دهد و به واسطه پیامبر اکرم (ص) و قرآن به ما رسیده است، ایمان بیاوریم. صحت این اطلاعات هم با عقل، هم با وجدان و هم با شهادت حقایق و تجربیات مربوطه (که در آزمایشگاه معنوی میلیون ها بار مورد آزمایش قرار گرفته اند) ثابت شده است.
آیا با ترسیم مسیری بر روی خیال، با گفتن اینکه جهان هستی، چه از نظر الهی و چه از نظر بشری، کامل است، میتوان به نتیجهای رسید؟ از سویی، هزاران جزء آن به قدری کامل است که به وضوح قابل مشاهده است؛ آیا این حقیقت با یک وهم، با یک فرضیه خیالی، از بین میرود؟ هیچ علم و دانشی به این راضی نخواهد شد، مگر آنکه علم و دانش را به عنوان یک فیلم خیالی تصور کند.
اینکه از عباراتی در قرآن چنین استنباط شود که این موجودات فقط برای انسان آفریده شدهاند، بزرگترین اشتباه است. بلکه، با این عبارات به جنبههایی از این اجسام که مربوط به انسان است، توجه شده و بر جنبههایی از آنها که نعمت برای انسان محسوب میشوند، تأکید شده است. شب، روز، فصلها، دریاها، ابرها، بادها، جو، زمین و عناصر مشابه را نیز باید به همین صورت در نظر گرفت. در آفرینش همه اینها حکمتها و اهداف الهی فراوانی وجود دارد. اما در قرآن به ارتباط آنها با انسان توجه شده است. بنابراین، در عبارات مربوطه قرآن هیچ اشتباهی وجود ندارد.
اکنون، از حرکات منظم ستارگان تا اجسام منظم موجودات، از آفرینش منظم اعضا تا ردیف منظم دندانها، به نظم و انضباط در جهان و اشیای درون آن بیندیشیم. سپس به این سؤال پاسخ دهیم:
با سلام و دعا…
اسلام در پرتو پرسشها