چرا یک علم روانی مانند روانشناسی تحت هدایت فلسفه غرب است؟

–

برادر/خواهر گرامی ما،

می‌توان گفت که مفاهیم و روش‌های درمانی مربوط به بیماری‌های روانی، همگام با پیشرفت طب مدرن، از غرب به ما رسیده است. اما قبل از رنسانس در عصر مدرن، جهل در اروپا بیداد می‌کرد. جهان اسلام، همچون تمام عرصه‌های زندگی اجتماعی، از آن بهره برده است.

در واقع، در دارالشفا سلطان بایزید در ادرنه که در سال 1488 ساخته شد، بیماران روانی درمان می شدند. دارالشفا امروزه به عنوان موزه مورد استفاده قرار می گیرد.

در مقابل، تا قرن نوزدهم در اروپا، فرد مبتلا به اختلال روانی، موجودی بود که روحش توسط شیطان تسخیر شده، اما از نظر جسمی انسان بود. اما از نظر عثمانی ها، او فقط “مجنون” بود. یعنی بیماری که به درگاه خدا “جذب” شده است… در کنار “مجنون”، می توان از واژه های “شیدا” و “دیوانه” استفاده کرد، اما از گفتن “دیوانه” خودداری می شد. به این فرد که به دلیلی که حکمت آن مورد سوال قرار نمی گرفت به این بیماری مبتلا شده بود، با دقت از توهین اجتناب می شد.

دکتر کرافت-ابینگ، روانپزشک و از بنیانگذاران بزرگ روانپزشکی مدرن، می‌نویسد:

مفهوم جنون در اسلام هم در قرآن و هم در سنت آمده است. برای مسئولیت دینی، عقلانیت فرد لازم است. بنابراین، این دیدگاه در طول تاریخ در جهان اسلام حاکم بوده و وجود بیماری‌ای که مانع از کارکرد عقل انسان شود، مورد قبول قرار گرفته است.

به نقل از اولیا چلبی، وی شخصاً از دارالشفا سلطان بایزید در ادرنه بازدید کرده و با پزشکان و بیماران به گفتگو نشسته است. در آنجا شاهد حالات مختلف بیماران روانی بوده است.

در آمریکا، درمان با موسیقی برای بیماران روانی تا سال 1956 آغاز نشد.

در تمدن اسلامی، به موازات اهمیتی که به علم داده می‌شد، به علم طب نیز اهمیت فراوانی داده شده است. حضرت پیامبر (ص)

با تشویق احادیث و روایات مشابه، به دنبال درمان همه بیماری‌های موجود برآمدند و از قرن اول و دوم هجری، مطالعاتی در مورد بیماری‌ها و داروهای مربوط به آن‌ها که در سنت نبوی به نامشان اشاره شده بود، صورت گرفت.

هرچند که در تاریخ اسلام، پرداختن به طب را می‌توان تا زمان پیامبر اکرم (ص) به عقب برد، اما به طور قطع مشخص است که نخستین بیمارستان مجهز در سال 88 هجری (707 میلادی) در دمشق توسط ولید بن عبدالملک، خلیفه اموی، تأسیس شد.

با این حال، دوران طلایی بیمارستان‌های اسلامی در دوره عباسیان رقم خورد. در واقع، روایاتی وجود دارد که هارون الرشید دستور ساخت آن‌ها را صادر کرده است.

در تاریخ اسلام، از همان دوران اولیه به درمان بیماری های روانی نیز توجه خاصی مبذول شده است.

وجود بیمارستان‌هایی که در جهان اسلام برای بیماران روانی و عقلی تأسیس شده‌اند، در کنار سایر بیماری‌ها، بدون شک محصول مطالعات علمی است.

با سلام و دعا…

اسلام در پرتو پرسش‌ها