– ما می‌گوییم خالق یگانه است، اما می‌بینیم که همواره موجودات گوناگونی در اطراف او هستند (مانند فرشتگان، شیاطین، جن‌ها، انسان‌ها). – با وجود آنکه خالق به هیچ‌کس محتاج نیست، چرا موجوداتی را که نام بردم در اطراف خود قرار داده است؟ – حتی در بعضی آیات می‌خوانیم که با فرشتگان سخن می‌گوید. – و با وجود آنکه خالق می‌تواند همه چیز را بدون واسطه انجام دهد، چرا گاهی موجودات گوناگونی را واسطه قرار می‌دهد و نوعی عالم نظام‌مند به وجود می‌آورد؟
برادر/خواهر گرامی ما،
– حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
«خداوند (در ازل) بود و با او هیچ چیز نبود.»
(کنز العمال، ح. رقم: 29850).
همانطور که از این حدیث برمی‌آید، خداوند در حالی وجود داشت و تنها بود که هیچ اثری از مخلوقات، از جمله زمین و آسمان، وجود نداشت.
اعتقاد اهل سنت در این مورد به شرح زیر است:
«خدا بود و با او هیچ چیز نبود.»
نه آسمانی بود و نه زمینی. خدا، در حالی که آسمان‌ها و زمین وجود نداشتند، باز هم در آنجا بود. در آنجا نه زمان و نه مکانی وجود دارد. پس، خدا از زمان و مکان منزه است. با بودن در خارج از زمان و مکان، خدا یگانه است و همتایی ندارد.
– با این حال، نباید فراموش کرد که در اسلام
“خداوند یگانه است.”
به جای عبارت
“خداوند یگانه و بی همتاست.”
این عبارت مورد قبول واقع شده است.
– «خداوند یگانه است»
منظور از گفتن این،
“خلاق”
تنها خداست؛
معبودى جز او نيست، روزى دهنده جز او نيست، ميراننده و زنده كننده جز او نيست…
یعنی این‌طور نیست که موجودی جز خدا وجود نداشته باشد. زیرا اسماء و صفات الهی اقتضا می‌کنند که موجودات آفریده شوند. مثلاً، خدا به معنای خالق است.
خالق، فاطر، باری
با نام‌هایی چون «خالق»، «باری»، «مصور» و «مبدع»، می‌خواهد مهارت خود را در آفرینش جهان هستی به نمایش بگذارد. همچنین، با آفریدن موجودات، می‌خواهد بی‌نهایت بودن علم، حکمت و قدرت خود را نشان دهد.
– یکی از حکمت‌های آفرینش انسان، و شاید مهم‌ترین آن،
آینه ای برای صفات کمال الهی بودن
بدیع‌الزمان با بیان این مطلب، در تأیید آن گفت:
“من گنجی پنهان بودم، جهان را آفریدم تا مرا بشناسند.”
(عجلونی، 2/132)
هنگام شرح حدیث قدسی با این مضمون، ابن عربی
«مخلوقات را آفریدم تا آیینه‌ای برای من باشند و جمالم را در آن آینه ببینم.»
اظهارات وی به شکل زیر به عنوان مدرک ارائه شده است.
(الإشارات والإعجاز، ص. ۱۷)
– هیچ موجودی، از جمله فرشتگان، در کنار و اطراف خدا نیست. خدا ازلی است، و همه موجودات دیگر حادث و پدید آمده‌اند. موجودات حادث را با ازلیت هیچ نسبتی نیست. فرمان دادن خدا به فرشتگان نیز به معنای بودن آنان در کنار خدا یا دیدن او نیست. زیرا کبریا و عظمت، بزرگی و جلال خدا، مستلزم حجاب از همه موجودات است.
– به طور عامیانه مورد استفاده قرار می گیرد
«تنهایی مخصوص خداست.»
این عبارت به این معناست که همه موجودات به یکدیگر محتاجند و زندگی بدون یکدیگر برایشان عملاً ناممکن است و تنها خداست که به هیچ چیز محتاج نیست.
برای اطلاعات بیشتر کلیک کنید:
– حکمت خداوند در آفریدن و به کار انداختن اسباب چیست؟
– چرا خدا اسباب و علل را به کار می‌اندازد؟
با سلام و دعا…
اسلام در پرتو پرسش‌ها
