– چرا حضرت زینب با وجود عدم تمایلش، با زید ازدواج کرد؟ ما می‌دانیم که زینب به اطاعت از امر خدا و برای ناراحت نکردن پیامبر، با زید ازدواج کرد. اما پیامبر به زید…
“از خدا بترس، زنت را طلاق نده.”
با وجود آنکه زید طلاق داد، در اینجا امری بود. یعنی چرا زینب در اطاعت و رضایت از امر (آیه و رضایت پیامبر) بود، اما زید نبود؟ آیا نباید طلاق نمی‌داد؟
– از طرفی، حضرت زینب (س) فردی متقی و خدا ترس بود، اما از طرف دیگر، به زیبایی خود می‌بالید و غرور می‌کرد، و به خصوص سخنان زننده‌ای به زید می‌گفت. این چگونه قابل توجیه است؟ آیا نباید فردی با تقوای بالا از این کارها اجتناب کند؟
برادر/خواهر گرامی ما،
– تمایل پیامبر اکرم (ص) به ازدواج زینب، دختر عمه‌اش، با زید، برده‌ای که او را آزاد کرده بود، از رسوم جاهلیت آن روزگار بود.
“ارباب-برده”
تفاوت،
“اشراف‌منش-عوام‌پسند”
این یک سیلی محکم به صورت کسانی است که وجودشان به انسان بودن تقلیل یافته است. خداوند متعال در حالی که می خواست این را برطرف کند، قدرتمندترین سناریو را به اجرا درآورد.
در آخرین قسمت این ماجراجویی
“فرزندخوانده”
این مغالطه با ازدواج حضرت زینب (رضی الله عنها) با زید، که خود حضرت پیامبر (صلی الله علیه و آله) آن را به انجام رساند، و با ازدواج بانویی اشراف زاده همچون حضرت زینب (رضی الله عنها) با برده ای آزاد شده همچون زید، تحقق یافته است.
– با توجه به این حقایق، واسطه شدن حضرت محمد (ص) در ازدواج زینب و زید، می تواند ناشی از الهام الهی باشد. با این حال، از آنجا که حضرت محمد (ص) از منظر اعتقاد اسلامی به موضوع نگاه می کرد،
“کسی که همه آدم ها را مثل دندانه های شانه می بیند”
او از درک و شعور بالایی برخوردار بود و پیشقدم شدنش در این ازدواج نیز ناشی از همین تفکر بود.
به هر حال، او نمى‌دانست كه حضرت زينب به اين پيشنهاد جواب رد خواهد داد. اما وقتى زينب با آن مخالفت كرد، خداوند خود به طور مستقيم وارد عمل شد و كار را به فرستاده‌اش واگذار نكرد.
«هرگاه خدا و رسولش در مورد مسأله‌ای حکمی صادر کردند، هیچ مرد و زن مؤمنی حق ندارد در آن مورد از خود رأیی به خرج دهد. و هر کس از خدا و رسولش نافرمانی کند، به گمراهی آشکاری افتاده است.»
(سوره احزاب، آیه 36)
با آیه ای که مضمون آن چنین است، این ازدواج را به وقوع رساند.
– حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
“همسرت را پیش خود نگه دار، از خدا بترس!”
(سوره احزاب، آیه 37)
اما در مورد سوالی که در مورد عدم تمایل حضرت زید به این امر، علی رغم دستور مندرج در آیه مطرح شده است؛
الف)
اولاً، در آیه هیچ اشاره‌ای به عدم اطاعت حضرت زید از این دستور نشده است. برعکس، نشانه‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد مدتی بین دستور حضرت پیامبر (ص) و طلاق همسرش توسط او فاصله افتاده است. مثلاً، در آیه،
«یعنی هم از نعمت و احسان خدا و هم از نیکی تو بهره‌مند شده است»
(او به تو مراجعه کرده تا در مورد طلاق دادن همسرش با تو مشورت کند، در حالی که تصمیمش را گرفته است)
به آن شخص بگو: تو که…
‘از خدا بترس و همسرت را پیش خود نگه دار!’
گفته بودی. تو وضعیتی را که خدا آشکار خواهد کرد، در درون خود پنهان کرده بودی، زیرا از مردم می ترسیدی. در حالی که تو باید از خدا می ترسیدی.”
با عبارت زیر:
«پس از آنکه زید همسرش را طلاق داد و رابطه خود را با او قطع کرد، ما او را به ازدواج تو درآوردیم.»
عبارت “در این میان” در ترجمه، به این موضوع اشاره دارد که زمان زیادی سپری شده است. در ترجمه…
“در نهایت”
اصل کلمه ای که به صورت … آمده است.
«فلما»
حرف اضافه زمان “هنگامی که” به معنای “زمانی که” است و به یک دوره زمانی خاص اشاره دارد.
بنابراین، حضرت زید از این دستور اطاعت کرد، اما پس از مدتی، به دلیل افزایش ناسازگاری، بدون آنکه نیازی به شکایت از همسرش به رسول خدا ببیند، او را طلاق داد.
ب)
با این حال، با توجه به آنچه قرآن نقل می‌کند، حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم)
“از خدا بترس و همسرت را پیش خود نگه دار!”
دستور به شکل فوق، یک دستور واجب و لازم‌الاجرا نیست، بلکه یک دستور مناسب در بین اعضای خانواده است.
توصیه می شود.
حضرت زید نیز به عنوان عضوی از خانواده، این فرمان پیامبر اکرم (ص) را که در مقام پدری مهربان بود، –
نه یک فرمان نبوی است –
پدرانه
(متعلق به پدر)
ممکن است به عنوان یک توصیه تلقی شده باشد. در قرآن، هیچ عبارتی وجود ندارد که حضرت زید را در این مورد سرزنش کند.
دستورالعمل در اینجا به منزله نصیحت و توصیه است.
نشان می دهد.
ج) “هان تو”
‘از خدا بترس و همسرت را پیش خود نگه دار!’
گفته بودی.”
بعد از عبارت “به معنای”
«تو آن را در دل خود پنهان داشتی، از آن رو که از مردم شرم داشتی، در حالی که سزاوارتر بود که از خدا شرم کنی.»
ذکر عبارت فوق در متن، نشانگر آن است که فرمان پیامبر اکرم (ص) با اراده الهی مطابقت نداشته است.
با این حال، حضرت محمد (ص) که این دستور را صادر/توصیه را بیان فرمودند، از عواقب نهایی این کار آگاه بودند.
-به الهام از خدا-
او می‌دانست. اما شاید به عنوان یک انسان، می‌خواست با این دستور، موضوع را کمی به تعویق بیندازد.
از این منظر، این دستور، بیش از آنکه فرمانی نبوی باشد که حتماً باید اجرا شود، بازتابی از رویکردی بشری از سوی کسی بود که از حقیقت ماجرا آگاه بود و به دنبال حفظ ظاهر بود. حضرت زید نیز، هرچند نه با عقل، اما با لطافت طبع خود، این جنبه از دستور را درک کرده و بر اساس آن موضع خود را اتخاذ کرده است.
مسائلی که بین حضرت زینب و حضرت زید رخ داد، باید به عنوان مشکلات ناشی از طبیعت بشری در روابط زن و شوهر در نظر گرفته شود…
با سلام و دعا…
اسلام در پرتو پرسش‌ها
