– موضع ما در قبال کسانی که دین ما را به سخره می گیرند، باید چگونه باشد؟ منظور از تمسخر در اینجا چیست؟
– در حال صرف شام با جمعی از دوستان، بحث به حدیث پیامبرمان رسید که فرمود: «اگر خورشید را در یک دستم و ماه را در دست دیگرم بگذارند، باز هم از این دعوت دست برنخواهم داشت.» یکی از دوستان به شوخی گفت: «خورشید و ماه را چه کار می‌کنی؟ حتماً پرتابشان می‌کنی!» من هم چیزی نگفتم.
– در حالی که در قرآن کریم آمده است: «و چون شنیدید که آیات خدا را انکار می‌کنند و به آن استهزا می‌نمایند، با آنان ننشینید تا به سخن دیگری بپردازند، وگرنه شما هم مثل آنان خواهید بود. همانا خدا همه منافقان و کافران را در جهنم جمع خواهد کرد.»
– اما من به نشستن با آنها ادامه دادم و هنوز هم با آنها دوست هستم. حالا من هم کافر یا منافق شده‌ام؟
– بايد چه رفتاري باهاشون داشته باشم؟ دوستى كه اينو ميگه، با من نماز جمعه هم اومده بود.
– حتی اگر دوستی‌ام را با او قطع کنم، آیا باید به او هشدار بدهم که حرفش را پس بگیرد؟
برادر/خواهر گرامی ما،
هرگاه مؤمنان با کمبودی یا خطایی مواجه شوند، فطرتشان به حرکت درمی‌آید و وجدانشان شروع به بازخواستشان می‌کند؛ به شرط آنکه با خود صادق باشند.
همگی ما در هر لحظه مرتکب اشتباهات زیادی می‌شویم؛ حتی اگر معتقد باشیم که پیامبران نیز دچار “زله”، یعنی خطای غیرارادی، می‌شوند، پس بی عیب، بی خطا و بی گناه بودن ما به طور قطع امکان پذیر نیست.
به همین دلیل است که باید به درگاه خدا بسیار توبه کنیم و در هر فرصتی از او طلب مغفرت و بخشش نماییم.
همین اتفاق برای شما هم افتاده است. به هر دلیلی، در حالی که گناهی در حضور شما رخ می‌داد، به نوعی بصیرتتان بسته شده و شما ساکت و بی‌حرکت مانده‌اید. در حالی که، همانطور که خودتان گفتید، قرآن به صراحت بیان می‌کند که باید چه کاری انجام دهید:
«و به یقین او در کتاب به شما فرموده است:»
«هنگامی که آیات خدا را شنیدید که مورد انکار و استهزاء قرار می‌گیرند، با آنان ننشینید تا آنکه به سخن دیگری بپردازند، وگرنه شما هم مثل آنان خواهید بود!»
آیه ای نازل فرمود که: «بی‌گمان، خداوند منافقان و کافران را در جهنم گرد خواهد آورد!»
(نساء، 4/140)
در آیه ای دیگر نیز، به طور خلاصه چنین آمده است:
«و چون کسانی را بینی که در آیات ما به جدال و ستیز می‌پردازند، از آنان روی بگردان تا آنگاه که به سخنی دیگر بپردازند. و اگر شیطان تو را از این بازداشت، پس از آنکه به یاد آوردی، با آن قوم ستمکار منشین.»
(سوره انعام، آیه 68)
یعنی شما، در حالی که از شخصی که به نماز جمعه می‌رود و قبول دارید که مسلمان است، آن سخنان نادرست را می‌شنیدید، بصیرتتان بسته شده بود و شیطان از این فرصت استفاده کرده و باعث شده بود که شما بی‌حرکت و ساکت بمانید.
اما، به لطف ایمان شما، بلافاصله وجدان شما به حرکت درآمد و
«در واقع، نیرنگ و فریب شیطان در برابر مؤمنان ضعیف است.»
(نساء، 4/6)
به خاطر دیدن حقیقت پشیمان شده‌اید. پس نفاقی در کار نیست. به اشتباه خود پی برده‌اید، احتمالاً توبه و استغفار کرده‌اید و ان شاءالله با رحمت او، مورد مغفرت او قرار گرفته‌اید.
– خب، در چنین مواقعی چه باید کرد؟
آیاتی که ترجمه کردیم، بسیار واضح هستند. باید با زبانی مناسب و محترمانه به آنها بگویید که در محافلی که چنین سخنانی بر خلاف ایمان ما به زبان می‌آید، نمی‌توانید حضور داشته باشید و این کارشان به شدت اشتباه است. و اگر اصرار دارند به این کار ادامه دهند، باید بلند شوید و آنجا را ترک کنید. زیرا:
«مردان مؤمن و زنان مؤمن، دوستان و یاران یکدیگرند. به نیکی امر می‌کنند و از بدی باز می‌دارند…»
(سوره توبه، آیه 71)
اگر آنها ترجیح می‌دهند با شما در مورد این مسائل صحبت نکنند، پس شما با افراد اشتباهی هستید. اما اگر آنها شما را به آن موضوعات پوچ و نادرست ترجیح می‌دهند، پس امید است که خداوند در زمان معینی به آنها هدایت عطا کند و به نحوی شما هم در این امر وسیله‌ای شده باشید. در حدیثی به این مضمون آمده است:
«هدایت یک نفر به سوی حق، از هر آن‌چه خورشید بر آن طلوع و غروب می‌کند، برتر است.»
(کنز العمال، ح. ن: ۲۸۸۰۲)
از طرفی، دیدار و گفتگو با مردم به اقتضای زندگی خانوادگی و اجتماعی امری جداست، دوستی امری دیگر. شما می توانید و حتی باید با هر فردی از هر مذهبی که به اسلام و شما توهین نمی کند، دیدار و گفتگو کنید تا او نیز شاهد زیبایی های اسلام باشد و راه حق را بیابد.
اما در مورد دوستی، شما فقط می توانید با مؤمنان دوستی برقرار کنید.
«ای مؤمنان! اگر پدران و برادرانتان کفر را بر ایمان ترجیح دهند و آن را دوست بدارند، آنان را به عنوان دوست و سرپرست نگیرید! هر کس از شما آنان را در آن حال دوست و سرپرست گیرد، پس آنان ستمکارانند.»
(توبه، 9/23)
فراموش نکنیم که هیچ یک از اتفاقاتی که برای ما رخ می دهد تصادفی نیست.
به این صورت که؛
هنگامی که به اسلام توهین می شود، ما در این مورد مورد آزمایش قرار می گیریم که آیا فرمان خدا را به شیوه ای مناسب ابلاغ می کنیم یا خیر، و آیا طرف مقابل را هشدار می دهیم یا خیر. به همین ترتیب، فردی که توهین می کند نیز با نحوه واکنش خود به ابلاغ اسلام به او در این مناسبت مورد آزمایش قرار می گیرد.
در نهایت، همه ما بر اساس رفتارهایی که در اینجا از خود نشان می‌دهیم، مورد بازخواست قرار خواهیم گرفت.
اگر بتوانیم به هر اتفاقی، بدون لحظه‌ای غفلت از خدا، با این دیدگاه بنگریم، هم از نظر روحی بسیار آسوده خواهیم بود و هم ایمانمان را به طور مداوم ارتقا خواهیم داد.
با سلام و دعا…
اسلام در پرتو پرسش‌ها
