شتَم به چه معناست، آیا به ذهن خطور کردن آن گناه است؟

جزئیات سوال


– من از جایی شنیدم که تفکر در مورد گناه، گناه نیست. اگر نیت قلبی برای قبول آن نباشد، آیا گناه محسوب می‌شود؟

– البته انجام این کار منطقی نیست، ولی وقتی شنیدم، کنجکاو شدم که حکمش چیست.

پاسخ

برادر/خواهر گرامی ما،


دشنام:

می توان آن را به عنوان سخنان زشت و ناپسند توصیف کرد.


توهّمِ دشنام

به این معناست که: در رویاهایمان جایی برای این سخنان زشت قائل شویم. به عبارت دیگر، فحش دادن به کسی در رویا، مانند فحش دادن به کسی در واقعیت نیست.

زیرا پس‌اندازهای خیالی، حکمی را تشکیل نمی‌دهند و شخص نمی‌تواند مجرم شناخته شود.

اگر دانش‌آموزی در رؤیای خود نمره‌ی یک بگیرد، دلیلی برای ثبت آن در کارنامه‌اش وجود ندارد، و اگر در رؤیای خود نمره‌ی ده هم بگیرد، باز هم قبول نمی‌شود.


زیرا، کارهایی که در عالم خیال انجام می شوند، حکمی ندارند.

از آنجا که این یک حکم نیست، برای مثال، مناظر ناپسندی که در حین نماز در ذهن ما خطور می کند، نباید نماز ما را باطل کند.

در واقع، از جمله مواردی که در دانش فقهی به آن اشاره شده و نماز را باطل می‌کند، موارد زیر است:

“وسوسه”

ماده ای با این عنوان وجود ندارد.

همین امر در مورد کفر در خیال نیز صادق است. اگر لحظه‌ای در خیال ما صحنه‌ای مربوط به پیامبر اکرم (ص) که مستلزم کفر باشد، خطور کند، به ایمان ما هیچ ضرری نمی‌رساند. زیرا خیال، حکم نیست.


در واقع، همانطور که با خیال و توهم نمی توان مسلمان شد، از اسلام خارج شدن هم با خیال و توهم ممکن نیست.

همانطور که برای ورود به اسلام، تصدیق قلبی و اقرار زبانی لازم است، برای خروج از آن نیز همین امر لازم است.

بنابراین، ما تا زمانی که آن چیزهای زشت و ناپسندی را که در ذهنمان می‌گذرد، از صمیم قلب نپذیریم، مسئولیتی نداریم.


با سلام و دعا…

اسلام در پرتو پرسش‌ها

آخرین سوالات

سوال روز