روح انسان بعد از مرگ به کجا می رود؟

– آیا سلام کردن هنگام عبور از قبرستان، نشانه ای از حضور ارواح در آنجا است؟

– لطفا در مورد وضعیت ارواح پس از مرگ توضیح دهید؟

برادر/خواهر گرامی ما،

مرگ نیستی نیست؛

دروازه ای به دنیای زیباتری است. همانطور که دانه ای که به زیر خاک می رود، ظاهراً می میرد، می پوسد و از بین می رود، اما در واقع به زندگی زیباتری منتقل می شود. از زندگی دانه به زندگی درختی منتقل می شود.

دقیقا مثل همین.

یک انسان در حال مرگ هم

ظاهراً به خاک سپرده می‌شود و می‌پوسد، اما در واقع به حیات کامل‌تری در عالم برزخ و قبر دست می‌یابد.

جسم و روح، مثل لامپ و برق هستند. وقتی لامپ می‌شکند، برق از بین نمی‌رود و به وجود خود ادامه می‌دهد. هرچند ما آن را نمی‌بینیم، اما باور داریم که برق همچنان وجود دارد. به همین ترتیب، با مرگ انسان، روح از بدن خارج می‌شود؛ اما به وجود خود ادامه می‌دهد. خداوند متعال با پوشاندن لباسی زیباتر و مناسب‌تر به روح، به او در عالم قبر حیات می‌بخشد.

به همین دلیل پیامبر ما (صلی الله علیه و آله و سلم)،

«قبر یا باغی از باغ‌های بهشت است یا گودالی از گودال‌های جهنم.»


(ترمذی، قیامت ۲۶)

با بیان این مطلب، از وجود و چگونگی حیات در قبر به ما خبر می دهد.

ارواح مؤمنانی که درگذشته و عذاب قبر را ندیده‌اند، آزادانه در جهان سیر می‌کنند. به همین سبب می‌توانند به جاهای زیادی بروند و بیایند. در یک لحظه می‌توانند در جاهای متعددی حضور داشته باشند. امکان دارد در میان ما رفت و آمد کنند. حتی حضرت حمزه (رضی الله عنه)، سرور شهیدان، به بسیاری از مردم یاری رسانده و هنوز هم به کسانی یاری می‌رساند.

انسان‌ها از عالم ارواح به رحم مادر می‌آیند و از آنجا به دنیا متولد می‌شوند. در اینجا با هم ملاقات و دیدار می‌کنند. درست مثل همین.

مردم در این دنیا با مرگ به آن دنیا متولد می‌شوند و در آنجا به گردش می‌پردازند.

همانطور که ما از اینجا به آنجا رفتگان را بدرقه می‌کنیم، از سوی قبر نیز کسانی هستند که از اینجا رفتگان را استقبال می‌کنند. ان شاءالله ما را هم در آنجا، در رأس همه پیامبرمان (ص) و همه عزیزانمان، استقبال خواهند کرد.

همانطور که ما نوزاد را در اینجا به دنیا خوش آمد می‌گوییم، ان شاءالله دوستانمان نیز ما را در آن دنیا به استقبال خواهند کرد. شرط آن ایمان به خدا، اطاعت از او و پیامبرش و مردن با ایمان است.

رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم)

هنگام زیارت قبور، به یاد آخرت بودن، دعا کردن برای متوفی، احسان به او، ترحم بر او و استغفار کردن را امر فرموده است. کسی که قبری را زیارت کند، هم به خود و هم به متوفی نیکی کرده است. در حدیثی که مسلم از ابوهریره روایت کرده است،

«به زیارت قبور بروید! زیارت قبور، یادآور مرگ است.»


(ابن ماجه، جنائز 47)

فرمودند. عبدالله بن عباس می‌گوید: رسول خدا در مدینه از کنار قبرستان می‌گذشت. به قبرها نگاه کرد و فرمود:

«سلام بر شما ای اهل قبور! خدا ما و شما را بیامرزد، شما پیشینیان ما هستید و ما به دنبال شما خواهیم آمد.»

فرمود.

بنابراین، سلام دادن به اهل قبور سنت است.

ارواح مؤمنان چون آزادند، سلام‌ها را دریافت می‌کنند. همچنین هر روحی با قبر خود ارتباط دارد. اما این به معنای آن نیست که آنها در اجساد خاکی خود هستند. آن عالم، عالمی کاملاً متفاوت است. چنانکه خورشید در ارتفاعات بسیار بالا قرار دارد، اما با نور، گرما و رنگ‌هایش با آینه‌ای که در کنار شماست، ارتباط دارد. اما خورشید در داخل آینه نیست. حتی اگر به آینه آسیبی برسد، خورشید آسیبی نمی‌بیند.

آیا ارواح پاک و نیکوکار پس از مرگ به آسمان عروج می کنند؟

“البته! بی تردید، این کتاب نیکوکاران است.”

‘علیون’

دادر. تو از کجا می‌دانی که علیّون چیست؟ آن، کتابی است که نوشته شده است.




(سوره مطففین، آیات ۱۸-۲۱)

به نقل از عبدالله بن عباس، کعب بن احبار، اسامه بن زید و مجاهد،

«ایلیون»

،

هفتمین آسمان است و ارواح بهشتیان نیز در آنجا قرار دارد.


(نگاه کنید به تفسیر طبری، ابن کثیر و رازی از آیات مربوطه).

پس، کتاب هر کس در جایگاه روح اوست. به فرشتگان مقرب آنجا سپرده شده است.

بر اساس روایتی دیگر از کعب و ابن عباس، روح مؤمنان در جوار عرش است. در روایتی دیگر، در بهشت است.

(رجوع شود به منبع قبلی).

نظر ضحاک در این باره چنین است: هنگامی که روح مؤمن گرفته شود، آن را برداشته و به آسمان دنیا می‌برند. فرشتگان مقرب در هر آسمان، آن را از آنجا برداشته و به ترتیب به آسمان دوم، سوم، چهارم، پنجم، ششم و هفتم می‌برند، و از آنجا به سدرة المنتهی می‌برند و…



«پروردگارا! این بنده تو فلان کس است.»

می‌گویند. خداوند، به عنوان داناترین به احوال و چگونگی آن بنده، نامه‌ای مهر و موم شده به آنان می‌فرستد که در آن، آن بنده را از عذاب در امان قرار داده است.

«البته! بی‌تردید، کتاب نیکان در «علیّون» است. تو از کجا می‌دانی علیّون چیست؟ آن، کتابی است که نوشته شده است.»

آیات به این حقیقت اشاره دارند.

(مراجعه شود به منبع قبلی)

به عقیده بعضی از علما،

“یک کتاب نوشته شده”

منظور از آن، دفتر اعمال شخص است. فرشتگان حافظ، آن را به فرشتگان مقرب در آسمان تحویل می‌دهند. مؤمن، هنگامی که صاحب آن کتاب، اعمال نیک خود را ببیند، بسیار خوشحال خواهد شد.

(رازی، همان منبع).

بر اساس روایتی از احادیث، پیامبر اکرم (ص) فرمودند:

«فرشتگان اعمال بنده ای از بندگان خدا را بالا می برند و آن را بسیار می ستایند. تا آنکه به جایی که خدا بخواهد می رسند، آنگاه خدا به ایشان این پیام را می فرستد؛»

‘شما اعمال بنده مرا حفظ کردید، من هم درون او را وارسی کردم، اعمال این بنده من خالص نیست.’

(در آن اهداف دیگری غیر از رضایت خدا وجود دارد)،

به همین دلیل آنها را برداشته و به پست ترین جایگاه ها می بریم.

(سجین)

ببریدش.

از سوی دیگر، اعمال بنده را بالا می‌برند و او را حقیر و خوار می‌شمارند. خداوند باز هم این پیام را به آنان می‌فرستد:

«شما اعمال بنده مرا حفظ کردید، من هم درون او را وارسی کردم، اعمال این بنده من خالص است، او را به بالاترین مقام برسانید.»


(زمخشری، الکشاف؛ سیوطی، الدر المنثور، تفسیر آیات مربوطه).

بر اساس یک روایت معتبر،

«ارواح شهدا در قالب پرندگان سبزی در چراغ‌های آویزان بر عرش قرار دارند و هر طور بخواهند در باغ‌های بهشت پرواز می‌کنند.»


(مسلم، اماره، ۳۳).

برای اطلاعات بیشتر کلیک کنید:

– حیات در قبر با آیات، احادیث و اجماع ثابت شده است.

– آیا فرد فوت شده می تواند با دنیا ارتباط برقرار کند؟ …

با سلام و دعا…

اسلام در پرتو پرسش‌ها