“خانه‌هایتان را نمازگاه قرار دهید” به چه معناست؟

– آیه 87 سوره یونس که می فرماید: “خانه هایتان را محل نماز قرار دهید” را شرح می فرمایید؟

– آیا در قبایل باستانی نماز و قبله وجود داشت؟

برادر/خواهر گرامی ما،

درخواست از حضرت موسی (ع) و برادرش برای تهیه خانه برای قومشان در مصر به طرق مختلفی تعبیر شده است.

برخی از مفسران با دستور اقامه نماز که بعداً نازل شد، ارتباط برقرار کردند و

ابن عاشور با بیان اینکه این تفاسیر با اطلاعات تاریخی همخوانی ندارد، نظر خود را اینگونه بیان می کند: منظور از دستور تهیه خانه ها در اینجا، این است که از آن دو پیامبر خواسته شده است تا به قوم خود در این راستا دستور دهند.

با توجه به اینکه بنی‌اسرائیل پیش از این در جنوب مصر، در نزدیکی شهر ممفیس سکونت داشتند، منظور از آیه باید این باشد که آنان در مصر، مسکن‌های دیگری اختیار کنند. از آنجا که خداوند متعال می‌دانست که بنی‌اسرائیل به زودی -با اذن و یاری او- از مصر خارج خواهند شد، دستور به ساختن معابد از سوی او معنایی نخواهد داشت؛ بنابراین، این دستور باید به معنای آن باشد که آنان به منظور آمادگی برای کوچ، در محلی خارج از محل سکونت فعلی خود، احتمالاً در چادرها یا کلبه‌هایی، مسکن اختیار کنند. در تورات نیز اطلاعاتی وجود دارد که این تفسیر را تأیید می‌کند.

همانطور که ابن عاشور اشاره کرده است، حضرت موسی (ع) قبل از آنکه به او دستور داده شود در هنگام عبادت رو به سوی قدس کند، رو به سوی کعبه، قبله حضرت ابراهیم (ع)، می کرد و در آیه آمده است:

تفسیرگران، دستورات آیه را به این صورت شرح داده‌اند که ابتدا به صورت مثنی، سپس جمع و در آخر مفرد آمده است: ابتدا خطاب به حضرت موسی (ع) و حضرت هارون (ع) است تا برای قوم خود خانه‌ها آماده کنند؛ زیرا انتخاب مکان و هدایت جوامع از وظایف انبیاست. سپس با استفاده از صیغه جمع، از هر دو و از همه مکلفان در جوامعشان خواسته شده است که در آماده‌سازی خانه‌ها و عبادتگاه‌های خود سهمی داشته باشند یا به سوی قبله رو کنند و در انجام وظیفه بندگی خدا کوتاهی نکنند. در نهایت، خطاب به حضرت موسی (ع) است تا مؤمنانی را که در آیه قبلی ابراز نگرانی کرده بودند، بشارت دهد و به آنان خبر دهد که در نهایت به رستگاری خواهند رسید. از آنجا که حضرت هارون (ع) در نبوت تابع حضرت موسی (ع) بود، خطاب به حضرت موسی (ع) شده است. هرچند برخی مفسران این خطاب را متوجه حضرت محمد (ص) دانسته‌اند، اما این تفسیر عموماً ضعیف تلقی شده است. درباره ماهیت دستور نماز در آیه، اطلاعات قطعی در منابع وجود ندارد، اما به احتمال زیاد، نمازی که بنی‌اسرائیل قبل از آمدن حضرت موسی (ع) نیز به پیروی از حضرت ابراهیم (ع) و پیروانش به جا می‌آوردند، مورد نظر است.

دستور به اقامه نماز بلافاصله پس از نزول وحی که نشانه های آمادگی برای هجرت را در بر داشت، یادآور هشداری خاص است تا مبادا به سبب مشغله های فزاینده در این دوره، از انجام فریضه عبادت غفلت کنند.

ما به موسی و برادرش هارون گفتیم:

و در آیه شریفه آمده است که

او گفته است که نظر اول ترجیح دارد، زیرا این معنا از متن آیه به ذهن متبادر می‌شود و تفسیر کلام خداوند بر اساس رایج‌ترین عبارات، درست‌ترین روش است. (نگاه کنید به تفاسیر طبری و دیانت)

برای اطلاعات بیشتر کلیک کنید:

–

با سلام و دعا…

اسلام در پرتو پرسش‌ها