برادر/خواهر گرامی ما،
در آیه، عبارت “ذوالقرنین او/خورشید را در حال غروب دید/یافت” به این صورت به کار رفته است که فعل به ذوالقرنین نسبت داده شده و این تصویر را به او نسبت می‌دهد.
پس از عبارت «ذوالقرنین» در آیه، عبارت دیگری در آیه وجود دارد که نشان می‌دهد این آب، چشمه‌ای کوچک یا سوراخ آبی نیست. زیرا استقرار و زندگی یک جمعیت/قبیله بزرگ در اطراف یک سوراخ آب کوچک، با توجه به جمعیت زیاد و کوچکی جغرافیا، امکان‌پذیر نیست.
پس اینجا همان اقیانوس اطلس بزرگی است که همه مفسران به آن اشاره کرده‌اند.
بر این اساس، خورشید در هنگام غروب، از دور به نظر می‌رسد که در دریا فرو می‌رود و ناپدید می‌شود. گاهی اوقات پشت کوهی غروب می‌کند و گاهی در انتهای دریا.
تمام این سقوط‌ها بستگی به دیدگاه افراد دارد.
برخی تفاسیر قرآن، هرچند به صراحت در آیه نیامده باشد، باید با روح کلی اسلام و حقایقی که از عبارات آیات دیگر قرآن برمی‌آید، مطابقت داشته باشد. در آیه (یس، 36/40) آمده است که خورشید، مانند دیگر اجرام آسمانی، در مدار خاص خود به دور خود می‌چرخد.
با توجه به این واقعیت، از نظر علمی و عقلی محال است که خورشید از مدار خود در آسمان خارج شده و در یک سوراخ گلی در زمین فرو رود و ناپدید شود. بنابراین، آیه مورد نظر، توصیفی است که از دیدگاه ذوالقرنین صورت گرفته است.
معروف است که قرآن از چهل جهت معجزه است. علاوه بر اخبار غیبی که به درستی به وقوع پیوسته، با درس‌های اخلاقی جهانشمول، حقایقی که با اکتشافات علمی تأیید شده و جنبه‌های مشابه آن، قرآن به عنوان کلام الهی شناخته شده و دارای بیانی رسا و گویاست.
بلاغت قرآن بر فنون ادبی همچون استعاره، تشبیه و مجاز استوار است. لذا باید به این جنبه از آیه نیز توجه کرد.
بیایید این دیدگاه را از زبان حضرت بدیع الزمان بشنویم:
“…آری، بلاغت معجزه‌آمیز قرآن حکیم با این جمله درس‌های فراوانی را به ما می‌آموزد:”
“اولاً: با بیان اینکه ذوالقرنین به طور تصادفی به آنجا رسید، درست است.”
“معلوم است که: حرکت ظاهری خورشید، ظاهری است و دلیلی بر حرکت پنهان کره زمین است؛ آن را خبر می دهد. حقیقت غروب مراد نیست.”
از دور، دریای بزرگ شبیه یک استخر کوچک به نظر می رسد.”
“تشبیه آن به دریایی که از پشت مه و بخار ناشی از گرما و باتلاق‌ها نمایان می‌شود، و به چشمه‌ای در گل و لای، از نظر بلاغت بسیار پرمعنا و مناسب است.”
با سلام و دعا…
اسلام در پرتو پرسش‌ها
