– یه چیزی ذهنمو مشغول کرده. در آیه 62 سوره بقره، خدا می فرماید که اعمال نیک غیرمسلمانان هم بیهوده نخواهد بود، در حالی که در آیه 105 سوره کهف می فرماید که اعمال نیک کافران بیهوده است.
– گیج شدم. تا جایی که ما می‌دانیم، حتی اگر انسان ملحد هم باشد، کارهای نیکش در آخرت به نفعش خواهد بود، اما آیه 105 سوره کهف که می‌گوید به هدر خواهد رفت، مرا گیج کرده است.
– حتی با در نظر گرفتن آیه ۱۸ سوره ابراهیم، گیج‌تر هم شدم. ممنون می‌شوم اگر جواب بدهید.
برادر/خواهر گرامی ما،
ترجمه آیه سوره بقره به شرح زیر است:
«بی‌گمان، مؤمنان، یهودیان، مسیحیان و صابئان، هر کس از آنان به خدا و روز آخرت ایمان آورد و عمل صالح انجام دهد، پس برای آنان نزد پروردگارشان پاداشی است و آنان را ترسی نیست و اندوهگین نخواهند شد.»
(سوره بقره، آیه 62)
ترجمه تفسیری این آیه به شرح زیر است:
“بدون شک،”
(در زمان حضرت محمد به او ایمان آورده و)
باورمندان،
(کسانی که در زمان حضرت موسی به او ایمان آوردند)
یهودیان،
(کسانی که در زمان حضرت عیسی به او ایمان آوردند)
مسیحیان و
(که توسط علما به طرق مختلف تعریف شده است)
کسانی از صابئان که به خدا و روز قیامت ایمان آورده و عمل صالح انجام داده‌اند، پاداششان نزد پروردگارشان است. دیگر ترسی بر آنان نیست و اندوهگین نخواهند شد.
(سوره بقره، آیه 62)
– در این آیه آمده است که هر فردی از هر دینی، اگر از پیامبر خود و از دینی که او آورده است پیروی کند، شایسته رستگاری خواهد بود. بر این اساس؛
کسانی که در زمان حضرت نوح، حضرت ابراهیم و حضرت موسی بودند و به پیامبران خود و دینی که آورده بودند، ایمان داشتند، مستحق رستگاری شدند.
مسیحیانی که در زمان حضرت عیسی به او ایمان آوردند، شایسته رستگاری هستند.
در زمان حضرت محمد (ص) نیز کسانی که از او اطاعت کردند، سزاوار رستگاری شدند.
از آنجا که حضرت محمد (ص) پیامبری است که برای همه انسان ها فرستاده شده است، همه انسان ها، از جمله یهودیان و مسیحیان، مسئولیت پایبندی به دین اسلام را دارند.
– نکته مهم دیگر این است: اعمال صالح/کارهای نیک، که نام دیگر پیروی امت‌ها از راه راست است.
-به درستی و مطابق با رضایت خدا-
باید انجام بدهند، اما
با پایبندی به تعالیم پیامبران خود
ممکن است.
بر این اساس، مؤمنان/مسلمانان در صورتی رستگار می‌شوند که به وحی نازل شده بر حضرت محمد (ص) پایبند باشند.
بدون شک بهشت فقط برای مسلمانان نیست.
این مکانی است که دیگران هم به آنجا خواهند رفت. به عنوان مثال، برخی از یهودیان با وفاداری به حضرت موسی، پیامبر زمان خود، نجات یافتند. مسیحیان در زمان حضرت عیسی نیز با وفاداری به او نجات یافتند. صابئان نیز همینطور. اما در دوره اسلام، ایمان معتبر فقط با ایمان به حضرت محمد (ص) و قرآن امکان پذیر است.
– به طور خلاصه؛ اهل کتابی که در دوران نبوت حضرت محمد (ص) بودند نیز
-برای اینکه به بهشت وارد شوند-
مانند دیگر انسان‌ها، آنان نیز باید بر اساس دین اسلام، رفتار نیکو از خود نشان دهند. زیرا حضرت محمد (ص) برای تمام انسان‌ها مبعوث شده است:
«ما تو را به عنوان بشارت‌دهنده و هشداردهنده به سوی همه مردم فرستادیم، ولی بیشتر مردم نمی‌دانند.»
(سبأ، 34/28)
در آیه ای که مضمون آن در بالا ذکر شد، بر این حقیقت تأکید شده است.
آیه 105 سوره کهف و وضعیت کافران در روز قیامت:
– در مورد اینکه آیا کافران قبل از رفتن به جهنم مورد بازجویی قرار می گیرند یا خیر، نظرات متفاوتی وجود دارد:
به عنوان مثال؛
«در آن روز، اعمالی که در دنیا انجام شده است، به طور قطع مورد سنجش قرار خواهد گرفت. دیگر نیکی‌های چه کسی از بدی‌هایش…»
اگر سنگین بود،
آنان به آرزوهایشان خواهند رسید. و هر کس که ترازوی اعمالش…
اگر سبک باشد،
آنان نیز به سبب آنکه آیات ما را نادیده گرفتند و ستم کردند، خود را به بزرگترین زیان دچار خواهند کرد.
(اعراف، 7/8-9)
در مورد اینکه آیا میزان/ترازویی که در آیات مذکور به آن اشاره شده است، برای کافران نیز صدق می کند یا خیر، علما نظرات متفاوتی دارند:
به نظر بعضی، اعمال همه انسان‌ها، چه مؤمن و چه کافر، مورد سنجش قرار می‌گیرد. زیرا در این آیات، بدون اشاره به صفات ایمان و کفر، از عبارتی عام و شامل همه انسان‌ها استفاده شده است. حتی با توجه به اینکه این آیه در مکه نازل شده، در آنجا دو دسته انسان وجود داشتند: مؤمنانی که از هر جهت اعمال صالح و کاملی انجام می‌دادند و مشرکانی که جز کفر و شرک چیزی نداشتند.
بنابراین، گفتن اینکه اعمال هم مؤمنان و هم کافران سنجیده خواهد شد، با ظاهر آیه سازگارتر است.
«در آن روز، هر کس که اعمال نیکش در ترازو سنگین‌تر باشد، نجات خواهد یافت. و هر کس که اعمال نیکش در ترازو سبک‌تر باشد، پس آنان زیانکارانند.»
جاودانه در جهنم
باقیماندگان آنان خواهند بود. آنجا که شعله‌ها صورتشان را بلیسد و آتش لب‌هایشان را بسوزاند، دندان‌هایشان نمایان شود. خداوند متعال به آنان می‌فرماید:
«آیا آیات من بر شما خوانده نمى‌شد و شما آنها را تکذیب مى‌کردید؟»
”
(مؤمنون، ۲۳/۱۰۲-۱۰۵)
بیان آیات به این مضمون، این نظر را تأیید می‌کند. زیرا در اینجا به صراحت بیان شده است که اعمال کافران نیز مورد سنجش قرار می‌گیرد.
برخی دیگر از علما بر این باورند که حساب و کتاب فقط برای مؤمنان است. این حساب و کتاب که در این آیات و آیات مشابه به آن اشاره شده، فقط برای مؤمنان است. به نظر این علما، «پس آنان آیات پروردگارشان و دیدار با او را انکار کردند، و به همین سبب…»
کارهای خوبی که انجام دادند، هدر رفت.
چون دیگر چیزی ندارند که وزن شود، روز قیامت برایشان ترازویی نخواهیم گذاشت.»
(کهف، ۱۸/۱۰۵)
لازم به ذکر است که در ترجمه
“دیگر ترازو نخواهیم گذاشت”
معادل عربی عبارت به شکل زیر است:
«روز قیامت برایشان وزنی نخواهیم نهاد»
به این صورت است. علما این عبارت را به این معنا فهمیده‌اند: «در روز قیامت به آنان ارزشی نخواهیم داد. اعمالی که سنجیده می‌شود، ارزشی که آنان را نجات دهد، نخواهد داشت.»
(مقایسه شود با: رشید رضا، المنار، ابن عاشور، تفسیر آیات مربوطه)
–
نظر ما هم نظر گروه اول از علما است.
زیرا در سوره مؤمنون آمده است: «هر کس کارهای نیکش…»
اگر وزن آن از حد معمول کمتر باشد،
همانا آنانند که خویشتن را به هلاکت افکندند.
جاودانه در جهنم
عبارت «باقیماندگان آنان خواهند بود» بسیار واضح است. زیرا، کسانی که در جهنم ابدی باقی می‌مانند، فقط کافران هستند. در آیه از سنجش اعمال آنان نیز سخن به میان آمده است.
.
«اعمال کسانی که نسبت به پروردگارشان ناسپاسند، همچون خاکستری است که در روزی طوفانی، باد آن را پراکنده کند. از آنچه به دست آورده‌اند، چیزی به دست نخواهند آورد. این است گمراهی آشکار.»
(ابراهیم، 14/18)
باید عبارت آیه را در این چارچوب ارزیابی کرد. یعنی اعمالشان سنجیده می‌شود، اما هیچ سودی به حالشان نخواهد داشت. زیرا در برابر کفر، تمام اعمالشان به خاکستری تبدیل شده است که باد آن را پراکنده می‌کند.
برای اطلاعات بیشتر کلیک کنید:
–
در بعضی آیات، بر بیهوده بودن اعمال کافران تأکید شده است. اما…
–
آیا برای کافران در روز قیامت، ترازو، میزان و سنجش اعمال وجود دارد یا خیر؟ …
با سلام و دعا…
اسلام در پرتو پرسش‌ها
