برادر/خواهر گرامی ما،
ازدواج
یک عقد، پیمان و توافق است. برای آن شرایطی وجود دارد؛ اگر یکی از این شرایط برآورده نشود، نکاح صحیح نیست.
شرایط ازدواج:
1.
حضور افرادی که قصد ازدواج دارند یا اشخاصی که به آنها وکالت داده شده است، الزامی است.
2.
اظهار اراده طرفین. بیان زوجین مبنی بر قبول عقد ازدواج.
“قبول کردم”
به این صورت بیان کنند.
3.
اعلان ازدواج. عدم پنهان‌کاری آن. این شرط بر اساس مذهب مالکی است.
۴.
اجازه ولی دختر لازم است. این حکم به جز مذهب حنفی، در مذاهب دیگر جاری است.
5.
حضور شهود. این شهود باید دو مرد بالغ و عاقل یا یک مرد و دو زن باشند. به عبارت دیگر، حضور یک مرد در شهادت الزامی است.
همانطور که مشخص است، ازدواجی که در آن شاهد حضور نداشته باشد، معتبر نیست و فرد نمی تواند بدون شاهد ازدواج کند.
ازدواج،
طلاق، به تعبیری دیگر، ازدواج و طلاق، نهادی دینی است؛ و در زمره عبادات به شمار می‌رود. زیرا منبع آن قرآن و حدیث است. در این خصوص صدها آیه و هزاران حدیث وجود دارد. این آیات هم حدود نهاد ازدواج را مشخص می‌کنند و هم مسئولیت‌ها و تکالیف را تعیین می‌نمایند. در بعضی آیات، موضوع با تمام جزئیاتش بیان شده است. احادیث نیز تمام جزئیات نهاد ازدواج و خانواده را مشخص، شرح و آموزش می‌دهند.
به همین ترتیب، در کتب فقه اسلامی، بخش نکاح و طلاق، بخش جداگانه‌ای را تشکیل می‌دهد. مثلاً، در کتابی که به عنوان منبع ذکر کردیم، یعنی کتاب هشت جلدی «حقوق اسلامی و اصطلاحات فقهی» اثر عمر نصوحی بیلمن که به زبان ترکی نیز موجود است، یک جلد به این موضوع اختصاص یافته است.
برای درک بهتر موضوع و به عنوان نمونه، ترجمه برخی از آیات را با هم بخوانیم:
«از میان شما کسانی را که مجردند و از بندگان و کنیزان شما کسانی را که شایسته ازدواجند، به ازدواج درآورید. اگر فقیر باشند، خداوند به فضل خویش آنان را غنی می‌گرداند. فضل خدا فراگیر است و او به همه چیز داناست. و کسانی که امکان ازدواج ندارند، تا آنگاه که خداوند به فضل خویش آنان را غنی گرداند، عفت خویش را حفظ کنند.»
1
«ازدواج با این زنان بر شما حرام شده است:»
مادرانتان، دخترانتان، خواهرانتان، عمه‌هایتان، خاله‌هایتان، دختران برادرانتان، دختران خواهرانتان، مادران رضاعی‌تان، خواهران رضاعی‌تان، مادران همسرانتان، و دختران همسرانتان که با آنان همبستر شده‌اید، بر شما حرام است. اما اگر همبستر نشده‌اید، ازدواج با دخترانشان بر شما گناهی ندارد. همچنین ازدواج با همسران پسرانتان و ازدواج با دو خواهر در یک زمان بر شما حرام است. مگر آنکه در گذشته بوده باشد. به راستی که خدا آمرزنده و مهربان است.
2
ازدواج شرایط خاص خود را دارد. این موضوع در بالا شرح داده شد. تا دوران جمهوری…
“عقد مذهبی، عقد رسمی”
عبارت “چنین چیزی وجود نداشت” به کار برده نشده بود. حقوق اسلامی لغو شد و به جای آن حقوق اقتباس شده از غرب به کار گرفته شد.
“مدنی”
با ورود قانون و واگذاری امور مربوط به عقد ازدواج به شهرداری‌ها، این نوع سؤالات مطرح شد. در حالی که در ادیان الهی مانند یهودیت و مسیحیت، مراسم ازدواج همچنان در کنیسه‌ها و کلیساها برگزار می‌شود، همانطور که در گذشته نیز چنین بوده است. در اصل، در اسلام نیز به همین صورت است.
پیامبر ما (صلی الله علیه و آله و سلم)
“ازدواج را اعلام کنید و آن را در مساجد برگزار کنید.”
حدیث شریفی با این مضمون، این اصل را به ما یادآوری می‌کند. وقتی این مراسم از مساجد به سالن‌های عقد شهرداری منتقل شد، عقد ازدواج…
“دینی”
این سوال به ذهن خطور کرد که آیا این موضوع اهمیتی دارد یا خیر.
ازدواج،
از آنجا که ازدواج دارای شرایطی است، علما و روحانیون به این موضوع به طور جامع آگاه هستند. و از دیرباز، عقد نکاح توسط علما و امامان صورت می‌گرفته است. به همین دلیل، نام رایج ازدواج در زبان عامیانه…
“عقد نکاح شرعی”
به این صورت گفته شده است.
در واقع، این عمل، کار امام یا روحانی نیست. هر مسلمانی همانطور که از قبل با نحوه انجام عبادات خود آشنا می‌شود، پس از تحقیق و آگاهی از شرایط و مسئولیت‌های ازدواج، به این آمادگی می‌رسد و در حضور شهود، طرفین با قبول یکدیگر به عنوان زن و شوهر، عقد ازدواج را منعقد می‌کنند. به عبارت دیگر، همانند نماز جماعت، در ازدواج شرطی برای حضور امام وجود ندارد. شرایط آن مشخص است و بر اساس آن، عقد صورت می‌گیرد.
– آیا فقط عقد رسمی کافی است؟
– آیا فقط کسانی که ازدواجشان به صورت رسمی ثبت شده، در نزد خدا زن و شوهر محسوب می شوند؟
ازدواج
این یک نهاد دینی است و شرایط خاصی دارد. اگر همان شرایط و اصول در ازدواج رسمی، یعنی ازدواجی که توسط مأمور شهرداری ثبت می‌شود، وجود داشته باشد، ازدواج معتبر است. اما اگر به شرایط و اصول توجه نشود، یا حتی نادیده گرفته شود، موضوع فرق می‌کند و ممکن است به ازدواج خدشه وارد شود. به این صورت که:
در مراسم ازدواج رسمی، زوجین باید به صراحت اعلام کنند که با هم ازدواج کرده‌اند. با این حال، این اظهارات باید قطعی و بدون ابهام باشد و نباید قابل تفسیر دیگری باشد.
نکته مهم دیگر،
شرط این است که شهود مسلمان باشند و یکی از دو شاهد مرد باشد. در حالی که در نظام سکولار، صرفاً شهروند ترکیه بودن شاهد کفایت می‌کند.
طرفین ازدواج نباید با هم برادر/خواهر رضاعی باشند.
در حالی که در ازدواج رسمی نه تنها این موضوع مورد بررسی قرار نمی گیرد، بلکه توسط مامور ثبت ازدواج هم پرسیده نمی شود.
یک زن مسلمان نمی‌تواند با یک مرد غیرمسلمان ازدواج کند. با این حال، در قوانین فعلی به این موضوع توجهی نمی‌شود و مامور بدون پرسیدن، عقد را جاری می‌کند.
در صورت عدم وجود این موانع، با عقد رسمی نیز حلالیت حاصل می شود. در واقع رکن نکاح، قبول یکدیگر به عنوان زن و شوهر در حضور دو شاهد است.
با همه اینها، نباید از عقد نکاح در چارچوب موازین اسلامی غافل شد و باید آن را به جا آورد.
پانویس‌ها:
1. سوره نور، آیات 32 و 33.
سوره نساء، آیه 23.
(محمد پاکسو، فتواهای ویژه خانواده)
با سلام و دعا…
اسلام در پرتو پرسش‌ها
