– آیا مایعاتی وجود دارند که آدنین و تیمین را به هم و گوانین و سیتوزین را به هم جذب کنند؟
– گفته می‌شود که نوکلئوتیدهای موجود در DNA به صورت تصادفی مرتب می‌شوند، زیرا بین آدنین و تیمین و گوانین و سیتوزین پیوندهای جاذبه‌ای وجود دارد. درستی علمی این ادعا چیست؟
برادر/خواهر گرامی ما،
در واقع، ساختار DNA با یک مدل توصیف می شود. در غیر این صورت، درک آن به طور مستقیم و به همان شکلی که هست، دشوار است.
مولکول های DNA به شکل زنجیره های دوتایی هستند.
می‌توانید آن را به صورت دو نیمه از یک نردبان یا یک زیپ در نظر بگیرید. همانطور که زیپ باز می‌شود و به دو نیمه تقسیم می‌شود، DNA نیز از طریق اتصال دو مولکول بزرگ به وجود می‌آید. مولکول DNA به شکل نردبان است و به نظر می‌رسد که آن نردبان حول محور خود خم شده است.
شکل زیر (شکل 1) مولکول DNA را به صورت نردبانی نشان می‌دهد که حول محور خود پیچیده شده است. پله‌های این نردبان از مولکول‌های قند و فسفات و پله‌های آن از مولکول‌های آدنین و تیمین، و سیتوزین و گوانین تشکیل شده‌اند.
شکل 1.
پیچ و تاب خوردن نردبان حول محور خود، شکل مولکول DNA را به وجود می‌آورد.
همانطور که در بالا اشاره شد، این مولکول‌های DNA که به نردبان تشبیه شده‌اند، شبیه نردبانی هستند که پله‌های آن از وسط به دو نیم شده‌اند. در شکل دوم در زیر، حالت نردبان با پله‌های جدا از هم نشان داده شده است. به عبارت دیگر، آدنین، تیمین، گوانین و سیتوزین که پله‌های نردبان را تشکیل می‌دهند، هنوز به هم متصل نشده‌اند.
اگر دقت کنید، بین آدنین و تیمین دو پیوند و بین گوانین و…
سیتوزین
سه پیوند وجود دارد که با نقطه‌چین نشان داده شده‌اند. این‌ها پیوندهای هیدروژنی ضعیفی هستند. همین پیوندها باعث می‌شوند دو مولکول جدا از هم به هم متصل شده و مولکول دو رشته‌ای DNA را به وجود آورند.
هنگامی که DNA قرار است جفت شود، یعنی همتاسازی شود، این پیوندهای هیدروژنی ضعیف باز می شوند و همتای هر زنجیره توسط خداوند کپی می شود.
شکل 2. جفت مارپیچ DNA. بین آدنین و تیمین دو پیوند هیدروژنی ضعیف و بین گوانین و سیتوزین سه پیوند هیدروژنی ضعیف وجود دارد.
حالا بریم سراغ جواب سوال. سوال چی بود؟
– “می‌گویند نوکلئوتیدهای موجود در DNA به صورت تصادفی در کنار هم قرار می‌گیرند. چون بین آدنین و تیمین و گوانین و سیتوزین پیوندهای جاذبه وجود دارد.”
وجود پیوندهای هیدروژنی ضعیف بین دو زنجیره مولکول DNA که شبیه نردبان است و هر لحظه آماده باز شدن هستند، چگونه می تواند باعث به وجود آمدن تصادفی این مولکول شود؟
پاسخ این سوال را خودتان بدهید. ما در این مورد حرف بیشتری نداریم.
برای راهنمایی شما، این را هم اضافه کنیم:
آیا مدل نردبانی DNA در بالا، با پله‌ها و پیوندهایش، یعنی قسمت اصلی مورد سوال، به طور تصادفی روی این صفحه ترسیم شده است؟
با سلام و دعا…
اسلام در پرتو پرسش‌ها
