1. آیا می توان در حالت دراز کشیده دعا کرد، تسبیح گرداند و ذکر گفت؟
2. آیا هنگام دعا باید قسمت های خصوصی بدن پوشانده شود؟
– آیا زن باید تمام بدن خود را به جز دست، صورت و پا بپوشاند، و مرد باید بین ناف و زانو را بپوشاند؟
3. آیا هنگام دعا، توبه و شکرگزاری، رو به قبله بودن لازم است؟
– آیا هنگام تسبیح گفتن رو به قبله بودن لازم است؟
4. آیا با لباس نجس می‌توان دعا، شکر و توبه کرد؟
– مثلاً وقتی لباس‌هایی به تن داریم که به ادرار یا مدفوع نجس آلوده شده‌اند.
5. آیا می‌توان در حالت جنابت و بدون غسل، دعا، توبه و شکرگزاری کرد؟
برادر/خواهر گرامی ما،
در ابتدا باید بگوییم که،
همانطور که هر چیزی آداب و رسومی دارد، دعا، شکر و توبه نیز آداب و رسوم خاص خود را دارند.
هرچه بیشتر به این آداب پایبند باشیم، احتمال مقبولیت دعا، شکر و توبه ما نیز افزایش می یابد.
اما در مکان‌ها، زمان‌ها و شرایطی که این آداب و رسوم رعایت نشود و یا شرایط مناسب نباشد، می‌توان دعا و شکرگزاری کرد، توبه و استغفار نمود.
بعد از این توضیحات مختصر، به سوالات شما به صورت خلاصه و در قالب موارد زیر پاسخ خواهیم داد:
سوال 1:
آیا می توان در حالت دراز کشیده دعا کرد، تسبیح گرداند و ذکر گفت؟
پاسخ 1:
در حال ایستاده، نشسته یا دراز کشیده، به یاد خدا بودن، دعا کردن، تسبیح گفتن و ذکر کردن.
هیچ اشکالی ندارد.
در قرآن کریم آمده است که ذکر و تسبیح را می‌توان در حالت دراز کشیده نیز به جا آورد:
«آنان خدا را در حال ایستاده، نشسته و به پهلو خوابیده یاد می‌کنند.»
(آل عمران، 3/191)
از براء بن عازب (رضی الله عنه) روایت شده است که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) هنگامی که به بستر خود دراز می کشید، بر پهلوی راست خود می خوابید و این دعا را می خواند:
«خدایا! من خود را به تو سپردم، رویم را به سوی تو گردانیدم، کارم را به تو واگذار کردم، و با امید به رضایت تو و ترس از عذاب تو، به تو پناه آوردم و به تو تکیه کردم. جز تو پناهگاهی نیست. به کتابی که نازل کردی و به پیامبری که فرستادی، ایمان آوردم.»
(بخاری، وضو، 75؛ مسلم، ذکر، 56-58)
همان صحابی از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل کرده است که فرمودند:
«هنگامی که به رختخواب می‌روی، مانند وضو برای نماز، وضو بگیر، سپس به پهلوی راست دراز بکش و این دعا را بخوان و بگذار این کلمات آخرین سخنان تو قبل از خواب باشند.»
(بخاری، وضو، 75؛ مسلم، ذکر، 56)
برای اطلاعات بیشتر کلیک کنید:
–
حکم گوش دادن به قرآن چیست؟ گوش دادن به قرآن در حالت دراز کشیدن، خوابیدن…
–
دعا خواندن یا تلاوت قرآن در حالت خوابیده (دراز کشیده در بستر)…
سوال 2:
آیا در هنگام دعا باید اعضای بدن پوشیده شود؟ آیا زن باید به جز دست، صورت و پا، بقیه اعضای بدنش را بپوشاند و مرد هم باید بین ناف و زانو را بپوشاند؟
پاسخ 2:
به عنوان آداب دعا، پوشاندن عورت بهتر است.
با این حال، این شرط لازم نیست؛ در صورت باز بودن مکان‌های مذکور نیز می‌توان دعا کرد.
سوال 3:
آیا در هنگام دعا و توبه و شکرگزاری، رو به قبله بودن لازم است؟ آیا در هنگام تسبیح گفتن، رو به قبله بودن لازم است؟
پاسخ 3:
در هر حال و شرایطی می توان دعا کرد.
برای دعا کردن، رو به قبله بودن شرط نیست.
اما همانند هر عبادت دیگری، دعا نیز آدابی دارد. برای رعایت این آداب،
بهتر است رو به قبله نماز بخوانید.
حضرت امام غزالی، ده اصل را در مورد دعا بیان فرمودند که شامل مواردی چون دعا از صمیم قلب، به صورت پنهانی و با صدای آهسته می باشد.
“آداب”
لیست را ارائه می دهد.
بنابراین، دعا باید در اوقات و مکان‌های مبارک، رو به قبله و با نام خدا آغاز شود، با پشیمانی از گناهان همراه باشد، نباید در قبول آن عجله کرد و با اعتقاد به قبول آن، دعا را با اصرار ادامه داد.
(إحياء، ١/٣٠٤-٣٠٩)
برخی روایات در مورد این که پیامبر اکرم (ص) رو به کعبه دعا می‌کردند، به شرح زیر است:
«حضرت رسول اکرم (ص) در روز عرفه به محل وقوف آمدند. رو به قبله ایستادند و تا غروب آفتاب دعا کردند.»
(إحياء، ٣/٣٠٥)
«حضرت پیامبر (ص) هنگامی که برای طلب باران دعا می‌کردند، رو به قبله می‌ایستادند.»
(بخاری، استسقاء، ۴، ۲۰؛ مسلم، استسقاء، ۲، ۴)
«در روز بدر، حضرت پیامبر رو به قبله دعا کردند.»
(مسلم، جهاد، 58/1763)
برای اطلاعات بیشتر کلیک کنید:
– حکم و حکمت رو به قبله بودن در هنگام دعا چیست؟
سوال 4
آیا با لباس نجس می‌توان دعا، شکر و توبه کرد؟ مثلاً در حالی که لباس ما به ادرار نجس آلوده است؟
پاسخ 4:
با لباس نجس هم می‌توان دعا کرد، شکر به جا آورد و توبه کرد.
زیرا برای دعا، شکرگزاری و توبه، شرط و قاعده‌ای مبنی بر پاک بودن لباسی که پوشیده می‌شود وجود ندارد.
با این حال، دعا، شکر، توبه و تضرع با لباس های تمیز، با وضو و با رعایت آداب دیگر دعا، به طور قطع شایسته تر است که مورد قبول قرار گیرد.
سوال 5:
آیا می‌توان بدون غسل و در حالت جنابت، دعا، توبه و شکرگزاری کرد؟
پاسخ 5:
در حالت جنابت، می‌توان دعا، ذکر و تسبیح کرد، و همچنین توبه و استغفار نمود. حتی…
به نیت دعا، می‌تواند آیات دعا در قرآن را نیز از حفظ بخواند.
در واقع، خواندن آیات دعا و ثنا در قرآن به صورت حفظ، بدون قصد تلاوت قرآن و آیات، صرفاً به نیت دعا و ثنا، جایز دانسته شده است. مثلاً، برای شخص جنب، خواندن آیات دعا و ثنا که شامل…
فاتحه، ناس، فلق
مانند سوره ها،
آية الكرسي
مانند آیات زیر
خواندن آن جایز است.
(ر.ک. ابن عابدین، رد المحتار -شامیه-، ۱/۲۹۳)
بنابراین، کسی که در حالت جنابت است، می‌تواند دعا، شکر و توبه کند، و همچنین آیاتی و سوره‌هایی مانند فاتحه، آية الكرسي، ناس و فلق را که بیانگر دعا، نیایش، تسبیح و ستایش هستند، به نیت دعا و تسبیح بخواند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد آداب دعا و نکاتی که در هنگام دعا باید به آن توجه شود، کلیک کنید:
– در هنگام دعا چه چیزهایی خواسته می شود و به چه نکاتی توجه می شود؟
با سلام و دعا…
اسلام در پرتو پرسش‌ها
