آیا معاوضه ماشین با ماشین ربا محسوب می شود؟

– آیا در معامله، دادن گندم با کیفیت پایین (کیفیت آن از دیگری کمتر است) به عنوان اضافه، و گرفتن گندم با کیفیت بالا اما مقدار کم، ربا محسوب می شود؟

– همین اتفاق در مورد اتومبیل و سایر کالاها هم رخ می دهد.

– اگر این موضوع ربا باشد، برای اینکه مرتکب ربا نشویم، چه راهی را باید دنبال کنیم؟

برادر/خواهر گرامی ما،

حکم این نوع خرید و فروش، بسته به نوع کالا متفاوت است.

مثلاً در مورد گندم، شرط بر این است که صرف نظر از کیفیت، پرداخت به صورت نقدی و مساوی باشد.

چاره

به این صورت که گندم خوب را با پول فروخته و با آن پول یا با اضافه کردن مبلغی، گندم با کیفیت پایین را خریداری کنند.

ماشین

از آنجا که کالاها ربوی نیستند، می توان خوب را با بد معاوضه کرد.

در مورد جزئیات موضوع:

اجناس هم‌جنس که با وزن یا پیمانه معامله می‌شوند (اجناس ربوی)؛ در مبادله متقابل، باید به مقدار مساوی و نقد معامله شوند. در غیر این صورت، معامله ربوی محسوب می‌شود.

در دین ما ربا (بهره) حرام است.

(سوره بقره، آیه ۲۷۵)

در مبادله کالاهایی که با وزن یا پیمانه فروخته نمی‌شوند و دانه‌هایشان با هم فرق دارد، شرط برابری لازم نیست. به همین دلیل، در تعویض کالاها و محصولات با مدل‌ها یا ارزش‌های متفاوت، مبلغ اضافی که به دلیل تفاوت ارزش پرداخت می‌شود، ربا محسوب نمی‌شود.

به عبارت دیگر،

معاوضه کالاهای همجنس با پرداخت مابه التفاوت قیمت به صورت نقدی از نظر شرعی جایز است و اشکالی ندارد.

(مرغینانی، الهدایه، ۵/۱۸۲؛ حاشیه البجیرمی علی الخطیب، ۳/۱۷)

با سلام و دعا…

اسلام در پرتو پرسش‌ها