برادر/خواهر گرامی ما،
روایت در این مورد به این صورت است:
«هرگاه زشتی‌ای دیدید، اگر توانستید با دست آن را اصلاح کنید، اگر نتوانستید با زبان، و اگر باز هم نتوانستید، در دلتان از آن عمل بیزاری بجویید. بیزاری جستن ضعیف‌ترین مرتبه ایمان است.»
(مسلم، ایمان 78؛ ابوداود، صلاة، 232)
ما سعی خواهیم کرد این موضوع را در قالب چند بند توضیح دهیم:
– به نظر علمای ما، در حدیث آمده است که
“مداخله در زشتی با دست/زور”
این وظیفه دولت است که قدرت مطلق را در دست دارد، نه افراد. زیرا اگر افراد به تنهایی در چنین مواردی مداخله کنند، هرج و مرج در جامعه به وجود می آید. تحملی که نسبت به اقدامات دولت نشان داده می شود، نسبت به افراد نشان داده نمی شود.
– هر حدیث را باید در بستر و متن خود مورد ارزیابی قرار داد. احکامی که در حدیث مورد نظر بیان شده، با احکامی که در آیات و احادیث دیگر آمده، محدود شده است. به عنوان مثال،
“به پدر و مادرتان ‘اوف’ نگویید.”
با این آیه، والدین از این حکم مستثنی شده‌اند. فرزند نمی‌تواند در چارچوب امر به معروف و نهی از منکر، همان لحن تند و زننده‌ای را که در مقابل دیگران به کار می‌برد، در مقابل پدر و مادرش به کار ببرد. یک زن نمی‌تواند با شوهرش، و یک دانش‌آموز نمی‌تواند با استادش، همان رفتاری را داشته باشد. پس استثنائاتی هم وجود دارد.
(غزالی، احیاء، 2/314)
– اگر از نصیحت فایده‌ای حاصل نشود، و نصیحت به جای آنکه نتیجه مثبت داشته باشد، نتیجه منفی به بار آورد، در آن صورت، امر به معروف و نهی از منکر از بین می‌رود.
– هدف اصلی، ایجاد تأثیری ماندگار بر کسی است که از دستورات خدا سرپیچی می‌کند. همه می‌دانند که تأثیر ماندگار با زور و اجبار حاصل نمی‌شود، بلکه با اقناع به دست می‌آید. البته دولت هم کار خود را با استفاده از قدرت انجام می‌دهد.
اما وظیفه هر فرد این است که قلب ها را تسخیر کند.
این امر با دانش، معرفت، سخنان نرم، شفقت صمیمانه و رفتاری به دور از هوس های نفسانی و غرور میسر است.
“آسان بگیرید، سخت نگیرید، بشارت دهید، متنفر نسازید.”
از حدیثی که معنایش در بالا آمد، درس‌های مهمی می‌توان آموخت.
– اجبار همسر به انجام وظایف دینی در داخل خانواده
-به نظر ما-
به نتایج مثبتی نخواهد انجامید. نماز خواندن، از پوشیدن حجاب به مراتب مهمتر است. در قرآن، از پیامبر اکرم (ص) خواسته شده است که خانواده‌اش را به نماز خواندن دعوت کند، اما به زور و اجبار توصیه نشده است. ترجمه آیه مربوطه به شرح زیر است:
«ای رسول ما! به اهل خود فرمان ده که نماز بخوانند و خود نیز بر نماز مداومت کن.»
(طه، ۲۰/۱۳۲).
پس از نزول این آیه، حضرت محمد (ص) ماه ها به خانه های حضرت علی و حضرت فاطمه (رضی الله عنهما) می رفتند و آنان را به اقامه نماز/ادامه نماز دعوت می کردند.
(تفسیر آیه مربوطه از رازی).
– در نتیجه،
می‌توان گفت که لازم است به خوبی از احوال مردمان این عصر آگاه باشیم. انسان‌های امروزی، درست مثل دوران مکه، به دانش اسلامی و تقویت ایمانشان نیازمندند؛ لذا باید با بردباری و تحمل، حقایق را –بدون ایجاد انزجار– به آنان یادآوری کرد و این را با فراست و درایت به ایشان آموخت. حضرت علی (ع)
«اسلام را طوری شرح دهید که خدا و رسولش تکذیب نشوند.»
باید از توصیه های طلایی راهنمایی گرفت. معنای آن این است:
“هرچه می‌گویی باید درست باشد، اما حق نداری هر راستی را همه‌جا بگویی.”
“غلبه بر متمدن ها با زور و اجبار نیست، بلکه با اقناع است، نه مثل وحشی ها و بدوی هایی که حرف نمی فهمند.”
چون مهم خوردن انگور است، نه زدن باغبان.
یکی از وظایف مسلمانان، تبلیغ است.
هر مسلمانی به قدر دانش خود باید دین حق اسلام را به دیگران برساند. این دیگران می توانند همسر، فرزند یا هر شخص دیگری باشند. در این مورد هیچ محدودیتی وجود ندارد.
باید به خاطر داشته باشیم که وظیفه ما فقط ابلاغ است. با رفتار و گفتارمان رساندن پیام است. اما نتیجه را خدا رقم می‌زند.
برای اطلاعات بیشتر کلیک کنید:
–
آیا اگر اشتباهی را دیدیم و آن را تصحیح نکردیم، گناهکار می‌شویم؟
– آیا می توانید در مورد تبلیغ و روش تبلیغ پیامبرمان اطلاعاتی بدهید؟
با سلام و دعا…
اسلام در پرتو پرسش‌ها
