برادر/خواهر گرامی ما،
حلال،
حلال به معنای آن چیزی است که از نظر شرعی ممنوع نبوده و مجاز است. همانطور که اعلام حلال بودن چیزی توسط خداوند و رسولش (ص) یا اعلام عدم گناه در انجام آن، دلالت بر حلال بودن آن عمل دارد، عدم وجود دلیلی بر ممنوعیت آن عمل یا چیز نیز دلالت بر حلال بودن آن دارد. زیرا اصل در اشیاء، حلال بودن است. بر این اساس، هر چیزی تا زمانی که با حکم، نهی و اصل صریح دین مغایرت نداشته باشد، حلال و مشروع است.
حرام
از نظر دینی، حرام فعلی است که خداوند و پیامبرش (ص) به طور قطعی و با دلیلی واضح و با لحنی قاطع و الزام‌آور از آن نهی کرده‌اند. اگر نهی با لحنی صریح و قاطع و با دلیلی محکم صورت گرفته باشد، آن فعل حرام است؛ اما اگر با لحنی ملایم‌تر و یا با دلیلی ضعیف‌تر صورت گرفته باشد، آن فعل مکروه است.
خداوند متعال، چیزهای خوب، پاک و مفید برای سلامتی انسان را حلال و چیزهای بد، نجس و مضر را حرام قرار داده است. و حق حرام کردن فقط از آن خداست. در قرآن آمده است:
«بگو: چه کسی زینت و روزی‌های پاکی را که خدا برای بندگانش آفریده حرام کرده است؟ بگو: اینها در زندگی دنیا، و به ویژه در روز قیامت، از آن مؤمنان است. ما آیات را برای قومی که می‌دانند، این گونه روشن می‌سازیم.»
(اعراف، 7/36)
فرمان داده شده است. پیامبر نیز بر اساس قرآن و دانشی که از جانب خدا دریافت کرده است، بعضی چیزها را حرام اعلام کرده است. اما از آنجا که این کار را تحت نظارت خدا انجام داده است، در زمره حرام‌های خدا محسوب می‌شود. به همین دلیل، حلال دانستن حرام و حرام دانستن حلال، کفر است.
همانطور که باید از حرام و وسایل منتهی به حرام اجتناب کرد، از کارهایی و درآمدهایی که شبهه حرام دارند نیز دوری کردن توصیه شده است. حضرت پیامبر (ص) فرمودند:
«حرام آشکار است و حلال آشکار است. میان این دو، امور مشکوکی وجود دارد. هر کس از امور مشکوک بپرهیزد، دین خود را حفظ کرده است.»
(ر.ک. بخاری، ایمان ۳۹، بیوع ۲؛ مسلم، مساقات ۱۰۷، ۱۰۸)
نیت خیر، راه‌های غیرمستقیم و وسایل، در ارتکاب حرام و رسیدن به حرام، آن را حلال نمی‌کند.
اما در صورت ضرورت، حرام‌ها حلال می‌شوند.
در قرآن،
«بگو: در آنچه به من وحی شده است، چیزی را حرام بر خورنده نمی‌یابم، مگر مردار، یا خون ریخته شده، یا گوشت خوک -که آن نجس است- یا حیوانی که به نام غیر خدا ذبح شده باشد. پس هر کس که از روی ناچاری بخورد، نه از روی لذت و نه از روی تجاوز، پس به درستی که پروردگار تو آمرزنده و مهربان است.»
(سوره انعام، آیه 145)
امر فرمودند.
شرک ورزیدن به خدا،
دشنام و نفاق از بزرگترین گناهان و در رأس محرمات قرار دارند. خداوند این گناهان را تا زمانی که شخص توبه نکند، نمی بخشد. قتل نفس نیز از گناهان کبیره است. در قرآن آمده است که قتل نفس ناحق، به منزله کشتن تمام بشریت است. همانطور که قتل نفس حرام است، تصرف مال به ناحق نیز حرام است. در قرآن آمده است:
«ای مؤمنان! مگر آنکه تجارتى از روى رضایت و توافق باشد، اموال خود را به باطل (به ناحق و حرام) در میان خود (با داد و ستد) مصرف مکنید.»
نخورید. و خودتان را نکشید. بی تردید، خدا شما را مورد رحمت قرار خواهد داد.
(نساء، 4/29)
در دین اسلام، زنا حرام است، و هر سخن، عمل و رفتاری که زمینه را برای زنا فراهم کند نیز حرام است. در قرآن،
«به زنا نزدیک نشوید؛ زیرا آن، راهی بسیار زشت و بد است.»
(اسراء، ۱۷/۳۲)
چنین آمده است. ربا، رباخواری و خوردن مال دیگران به ناحق حرام است. در قرآن
«خداوند داد و ستد را حلال و ربا را حرام کرده است.»
فرموده شده است. فال گرفتن یا فال دادن، نوشیدن مشروبات الکلی حرام است، همانطور که قمار کردن، به دست آوردن سود از طریق قمار، بخت آزمایی، توتو ورزشی، لوتو، شرط بندی مشترک و غیره از بازی های شانسی نیز حرام است. در کنار قمار، مشروبات الکلی و مواد مخدر نیز حرام اعلام شده اند که از نظر فردی، خانوادگی و اجتماعی زیان های مادی و معنوی فراوانی دارند.
علاوه بر اینها، ترک واجباتی چون نماز، روزه، حج و زکات؛ نافرمانی از پدر و مادر، دزدی، دروغگویی، شهادت دروغ، تهمت، ظلم، خیانت در امانت، رشوه گرفتن و دادن، تقلب در وزن و پیمانه، اسراف، غیبت، سخن‌چینی و خوردن مال یتیم به ناحق حرام است.
در احکام اسلامی، هر موضوعی جایگاه و ارزشی خاص خود را دارد. بنابراین، تا زمانی که ضرورت نباشد، هیچ واجبی ترک و هیچ حرامی مرتکب نمی‌شود. اما در موارد ضرورت، به این موارد اجازه داده می‌شود. اینکه چه چیزی و چه زمانی ضرورت محسوب شود، به شرایط خاصی بستگی دارد.
برای اطلاعات بیشتر کلیک کنید:
ضرورت…
با سلام و دعا…
اسلام در پرتو پرسش‌ها
