آیا صدقه دادن به معنای طولانی شدن عمر و تغییر سرنوشت است؟

حدیث “مرگ یکبار است و آن هم از پیش تعیین شده است” را چگونه باید فهمید؟

برادر/خواهر گرامی ما،

مرگ یکبار است و تغییر ناپذیر.

برخی از افراد، از قول رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل می کنند که:

“صدقه بلا را دفع می‌کند و عمر را طولانی می‌کند.”



(ر.ک. هیثمی، مجمع الزوائد، III/63)

با استناد به حدیث شریف، ادعا می‌کنند که عمر می‌تواند طولانی شود و در نتیجه، اجل نیز تغییر کند. ابتدا باید بگوییم که صرف نظر از صحت و سقم طولانی شدن عمر به واسطه صدقه، در نهایت مرگ انسان قطعی است و این امر به علم ازلی الهی معلوم است. از این رو، زمان مرگ و در نتیجه مدت عمر توسط خداوند مقدر شده و تغییر آن ممکن نیست. مثلاً فرض کنیم که عمر فردی به واسطه صدقه‌ای که داده، دو سال طولانی شده است. اجل معلق این شخص، یعنی اجلی که مشروط به شرطی است، به این صورت باشد که اگر صدقه بدهد عمرش پنجاه سال و اگر ندهد چهل و هشت سال باشد. چون خداوند متعال می‌دانسته که آن شخص صدقه را خواهد داد، عمرش را پنجاه سال مقدر کرده است. پس این اجل تغییرناپذیر است.

در حدیث شریفی که در بالا تقدیم شد، حضرت رسول اکرم (ص) مؤمنان را به خیر تشویق نموده و پیوندهای محبت میان آنان را با صدقه محکم می‌سازند. دفع بلا به وسیله صدقه، لطف و عطای الهی است. اما اینکه صدقات ما چه بلاهایی را دفع می‌کند، برای ما مجهول است. ما با صدقاتی که می‌دهیم و خدمات خیری که انجام می‌دهیم، از وقوع بسیاری از بلاها جلوگیری می‌کنیم. دفع این بلاهایی که به دلیل عدم وقوعشان از آن آگاه نیستیم، نعمتی جداگانه برای ماست و این نعمت به صورت نعمت منفی بیان می‌شود.

اما جنبه مثبت صدقه، کسب خیر و حسنات برای مؤمنان است.

از بزرگان علم کلام که صدقه را موجب طول عمر می‌دانند

حضرت تفتازانی

،

“شرح العقائد”

در اثر خود به شرح ابعاد مختلف آن پرداخته است. به نظر حضرت تفتازانی:

“مقصود از طول عمر، برکت عمر است. طول عمر انسان، که سرمایه‌ای است که برای آخرت و نیکی‌ها به او داده شده، به معنای به دست آوردن سود بیشتر از این سرمایه است. بر این اساس، حتی اگر در مدت عمر تغییری حاصل نشود، افزایش محصول از طریق صدقه به معنای طول عمر است. بیایید این را با مثالی توضیح دهیم. فرض کنید درختی هر بهار چهار هزار میوه می‌دهد و عمر آن ده سال است. اگر خداوند متعال به لطف و عنایت خود در یکی از بهارها به جای چهار هزار، هشت هزار میوه به آن درخت بدهد، به معنای آن است که عمر درخت به طور معنوی یک سال طولانی‌تر شده است. صدقه نیز وسیله‌ای نیکو برای افزایش بازده عمر انسان است و به این معنا عمر را طولانی می‌کند.”

حضرت تفتازانی حقیقت فوق را به این صورت بیان فرموده اند:

“صدقه، مهمترین هدف از عمر را افزایش می دهد. و آن هم…”

به کمال رسیدن از طریق اعمال صالح است.

زیرا انسان‌ها می‌توانند با اعمال صالح، نفس خود را به کمال و سعادت در هر دو جهان برسانند.

معنای دیگر صدقه دادن برای طول عمر،

سبب برکت در روزی و سپری شدن عمر با آرامش و شادمانی است.

معنای دیگر

طول عمر، به معنای بسته نشدن دفتر حسنات و اعمال خیر بعد از مرگ است. همانطور که می‌دانیم، صدقه فقط به مال محدود نمی‌شود، بلکه شامل علم و معرفت نیز می‌شود. دفتر ثواب دانشمندی که اثری نافع برای مؤمنان منتشر می‌کند، با مرگش بسته نمی‌شود. این به معنای طول عمر اوست. زیرا آن شخص تا زمانی که زنده است به اعمال خیر و حسنات خود ادامه می‌دهد و از آنجا که بعد از مرگ هم به این کار ادامه می‌دهد، به معنای آن است که او از نظر معنوی زنده است.

برای اطلاعات بیشتر کلیک کنید:

– صدقه چیست، از چه چیزهایی داده می‌شود و چگونه داده می‌شود؟ صدقه بلا و …

با سلام و دعا…

اسلام در پرتو پرسش‌ها