آیا حیوانات درنده حرام هستند یا مکروه؟

– گفته می شود که امام مالک در کتاب “الموطأ” خود، حکم به حرام بودن تمام حیوانات درنده داده است، در حالی که در “المدونة” خود، حکم به مکروه بودن آن ها داده است. کدام یک از این دو روایت صحیح است؟

برادر/خواهر گرامی ما،

–

امام مالک

در حدیث شریفی که از … روایت شده است، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

«گوشت حیوانات درنده حرام است.»

فرموده است.

(نگاه کنید به: موطأ، 2/496)

روایت کننده این حدیث

امام مالک




“این حکمی است که ما هم آن را قبول داریم.”

اضافه کردن آن را نیز از قلم نینداخته است.

(ر.ک. موطأ، همانجا)

–

مسلم’

همچنین

«رسول خدا (ص) گوشت تمام حیوانات درنده را حرام فرمود.»


(مسلم، صید، ۱۵، ۱۶)

روایتی وجود دارد که به همین مضمون تأکید می‌کند.

–

امام نووی،

او در شرح این حدیث مسلم، چنین گفته است:

«به اجماع علما، گوشت تمام حیوانات درنده حرام است. تنها امام مالک معتقد است که حرام نیست، بلکه مکروه است. دلیل ایشان هم این آیه است:»

بگو: در آنچه به من وحی شده است، چیزی را که برای خورنده حرام باشد، جز مردار، خون ریخته شده، گوشت خوک -که آن نجس است- و حیوانی که به نام غیر خدا ذبح شده باشد، نیافتم.

هر کس از اینها بخورد، بدون آنکه به حق دیگری تجاوز کند و از حدّ خود تجاوز نکند، بی تردید پروردگار تو بسیار آمرزنده و مهربان است.

(سوره انعام، آیه 145)

نَوَوی

-به طور خلاصه- به شرح زیر است:

«در حالی که در این آیه تصریح شده است که در آن زمان، به جز چهار مورد ذکر شده، چیز دیگری حرام نبوده است. اما بعدها گوشت حیوانات درنده نیز به این موارد حرام اضافه شد. بنابراین، استناد به این آیه برای مکروه دانستن گوشت حیوانات درنده درست نیست.»

(نگاه کنید به شرح نووی بر مسلم، شرح حدیث مربوطه)

– همان اطلاعاتی که در مسلم آمده، در بخاری نیز موجود است.

(ر.ک. ش. 5530)

برای اطلاعات بیشتر در این مورد

ر.ک. ابن حجر، فتح الباری، 9/657.

ابن رشد، از علمای مشهور مالکی، نیز به تفصیل به این موضوع پرداخته است. اطلاعات زیر نیز در این زمینه آورده شده است:

به نقل از ابن قاسم، امام مالک فرموده‌اند که گوشت حیوانات درنده مکروه است. بسیاری از اصحاب ایشان بر اساس این روایت…

“کراهت”

حکم را ترجیح دادند. اما

امام مالک در کتاب موطأ به صراحت نظر خود را در مورد حرام بودن گوشت حیوانات درنده بیان کرده است.

به نظر امام شافعی، امام اعظم، اشهب و اکثر علمای مذهب مالکی -با صرف نظر از برخی اختلافات در جزئیات-

گوشت حیوانات درنده حرام است.


(نگاه کنید به: ابن رشد، بدایة المجتهد، 3/20)

به نظر ما، ترجیح دادن روایت ابن قاسم مبنی بر مکروه بودن گوشت حیوانات درنده، بر اساس حدیثی که امام مالک در موطأ ذکر کرده و آن را حرام دانسته، صواب‌تر است. زیرا یکی از دلایل آن، مطابقت آن با سخنان خود امام مالک، عبارات تأیید شده در کتاب و اجماع علما است.


“حرام”

حکمش به طور غیرمستقیم از روایاتی که از خود او نقل شده، قوی تر است.

با سلام و دعا…

اسلام در پرتو پرسش‌ها