– علما این حدیث را جعلی می‌دانند. این حدیث را به صورت مسند فقط ابن ماجه روایت کرده است. اما حافظ خالد بن سعد اندلسی فرمود:
“نه آسیبی هست و نه آسیبی وارد می‌شود.”
می‌گوید حدیث به صورت مسند صحیح نیست. ابوداود اما احساسی را القا می‌کند که این حدیث از احادیثی است که فقه بر آن استوار است و ضعیف نیست، خدا داناتر است. یعنی حتی ابوداود، عالم حدیث، هم در صحت این حدیث تردید دارد. این حدیث در بخاری و مسلم هم نیامده است.
– آیا این حدیث سند کاملی دارد؟ آیا در صحت آن تردیدی وجود دارد؟ لطفا توضیح دهید.
برادر/خواهر گرامی ما،
در چاپ سال 1421/2001 از مسند که توسط مؤسسة الرسالة منتشر شده است، شعیب الأرنؤوط (و همکارانش) که احادیث را تصحیح کرده‌اند، در تصحیح حدیث مربوطه به این اطلاعات اشاره کرده‌اند:
– به نقل از ابن صلاح، دارقطنی این حدیث را با روایات مختلفی نقل کرده است که مجموع آنها این روایت را تقویت و آن را…
“حسن”
به درجه آن ارتقا می دهد. به ویژه ابوداود.
«این حدیث از جمله احادیثی است که فقه بر آن استوار است.»
این اظهارات نشان می دهد که او ضعیف نیست.
(مسند، 5/56)
– این حدیث توسط بسیاری از محدثان از جمله ابن ماجه، بیهقی و ابن عبدالبر روایت شده است. کثرت این روایات، دلالت بر آن دارد که…
اینکه یک نسخه اصلی وجود دارد.
نشان می دهد.
– امام نووی نیز این حدیث را
“حسن”
اعلام کرده است.
(مسند، ماه)
– حاکم هم این حدیث را روایت کرده است و
“این با شرط مسلم مطابقت دارد”
ذکر کرده است. ذهبی نیز آن را تأیید کرده است.
(نگاه کنید به: حاکم، المستدرک، 2/66)
– هیثمی نیز در مورد این روایت حدیثی چنین گفته است:
«در سند، ابن اسحاق وجود دارد. او فردی مدلس است، اما ثقه است.»
به این ترتیب، دست کم روایت را
“حسن”
به این موضوع اشاره کرده است.
(ر.ک. مجمع الزوائد، 4/110/ح. ش: 6536)
از این و اظهارات مشابه برمی‌آید که این روایت حدیث،
صحیح است/یا حسن است/یعنی ضعیف نیست.
همانطور که آسیب رساندن به خود حرام است، آسیب رساندن به دیگران نیز حرام است.
دین ما دستور می دهد که هیچ کس به دیگری آسیب نرساند.
با وجود این ممنوعیت، اگر کسی خسارت وارد کند، فرد زیان‌دیده نباید به تلافی، خسارت متقابلی وارد کند. (حدیث)
“در مقابل ضرر، ضرر رساندن جایز نیست.”
جمله فوق این را بیان می‌کند. مناوی در شرح این حدیث، بر لزوم بخشش از سوی زیان‌دیده، نه زیان رساندن، تأکید می‌کند. علما به وجود معنای «مشارکه» در کلمه «ضرار» در حدیث، یعنی زیان رساندن دو نفر به یکدیگر، توجه می‌دهند. با توجه به ممنوع بودن این عمل، کسی که زیان دیده است، نباید با این تصور که انتقام گرفتن جایز است، به دیگری زیان برساند. وظیفه او بخشش است، و اگر نبخشد، باید زیان خود را از راه‌های مشروع جبران کند. اما جبران خسارت، به معنای زیان رساندن به طرف مقابل نیست.
در یک جامعه اسلامی، مؤمنان موظفند با رعایت حقوق متقابل و انجام وظایف خود در روابطشان با دیگران، زندگی هماهنگی را سپری کنند. در اسلام، وارد آوردن ضرر به مال، جان، آبرو و ناموس دیگران به ناحق حرام است. انتقام‌گیری به صورت مقابله به مثل نیز از جمله محرمات است. از جمله راه‌های وارد آوردن ضرر…
راهزنی، دزدی، جیب‌بری، زورگیری، فریب، دروغ، قتل، جرح، افترا، تلف و تخریب اموال، ظلم و ستم.
ممنوع شده است.
با سلام و دعا…
اسلام در پرتو پرسش‌ها
