برادر/خواهر گرامی ما،
در روایتی از بخاری آمده است:
«خداوند متعال می‌فرماید: فرزند آدم با دشنام دادن به زمان، مرا آزار می‌دهد. در حالی که من خالق زمان هستم. همه چیز در دست من است. شب و روز را من تدبیر می‌کنم.»
(بخاری، تفسیر ۴۵)
بدرالدین عینی، شارح بخاری، در بیان اینکه اعراب در دوران جاهلیت، مصیبت‌ها و بلاها را به زمان نسبت می‌دادند، می‌گوید:
«برخی از اعراب جاهلیت به روزگار، که عبارت از گردش شب و روز بود، دشنام می‌دادند. زیرا این گروه به خدا ایمان نداشتند و همه حوادث را به زمان نسبت می‌دادند؛ یعنی به شب و روزی که حوادث در آن رخ می‌داد. آنان معتقد بودند که همه چیز به فرمان زمان است. اینان…»
دهری ها
نامیده می‌شد.”
شارح عینی در ادامه سخنان خود به این توضیحات اشاره می کند:
«هدف رسول خدا (ص) از این حدیث شریف این است که مبادا یکی از شما به زمان دشنام دهد، زیرا زمان فاعل حقیقی نیست. فاعل خداست. وقتی به زمانی که معتقدید این مصیبت‌ها را بر شما نازل کرده است دشنام می‌دهید، در واقع به خدا دشنام داده‌اید. زیرا زمان نیست که مصیبت‌ها را بر شما نازل می‌کند، بلکه خداست. خداوند متعال…»
‘من وقتم’
به این معنی است که،
من صاحب زمان هستم.
به معنای آن است.”
(1)
در واقع در دوران جاهلیت گروهی وجود داشت که هر شر و بدی را به زمان نسبت می‌دادند، و آنها…
“تنها زمان است که ما را می‌کشد.”
آیه شریفه به نقل از سخنان (2) به این موضوع اشاره دارد. این ایده در طول تاریخ در میان جریان‌های منکر…
«جاودانگی»
به عنوان مثال ذکر شده است. تأثیرات این موارد پس از اسلام نیز مشاهده شده است. در این احادیث شریف، دشنام دادن به زمان به عنوان فاعل حقیقی ممنوع شده است.
به همین مناسبت، لازم است این نکته را نیز روشن سازیم: گاهی اوقات، حتی برخی از دانشمندان برجسته در کتاب های خود از زمانه شکایت کرده اند،
“به گنبد فلک”
سنگ‌ها را پرتاب کرده‌اند. زیرا قدرت برطرف کردن بعضی از بدی‌ها را نداشته‌اند و چون ناامید شده‌اند، از زمان و روزگار شکایت کرده‌اند. این شکایت‌ها از آنجا نیست که زمان را عامل اصلی می‌دانند، بلکه از آنجاست که حوادث مطابق با آرزوها و خواسته‌هایشان پیش نرفته است.
به همین دلیل است که مؤمنان نیز گاهی از روزگار شکایت می‌کنند. وگرنه هر مسلمانی می‌داند که زمان، قانون و مخلوق خداوند متعال است.
منابع:
1. عمدة القاري، 22:202.
سوره جاثیه، آیه ۲۴.
برای اطلاعات بیشتر کلیک کنید:
آیا استفاده از عبارتی مثل “ای روزگار نامرد!” درست است؟
با سلام و دعا…
اسلام در پرتو پرسش‌ها
