– دوستم یک نمایندگی وودافون را اداره می‌کند. در نمایندگی وودافون، به کسانی که خط ثابت تلفن دارند، گوشی با ارزش بازار 2100 لیر ترکیه، به شرط عدم انصراف از وودافون به مدت 24 ماه، با اقساط 24 ماهه و به قیمت 110 لیر ترکیه در ماه به عنوان اضافه به تعرفه داده می‌شود.
– اگر مشتری این قرارداد را بپذیرد، 110 لیر اضافه به صورتحساب 24 ماهه او اضافه می شود و نمایندگی وودافون بلافاصله گوشی را به مشتری تحویل نمی دهد. در مجموع، مشتری گوشی را به صورت اقساطی به قیمت 2640 لیر خریداری می کند.
– دوستم گفت که افراد نیازمند به پول به نمایندگی‌ها مراجعه می‌کنند و می‌گویند: “من این گوشی را به صورت اقساطی از طریق خط تلفن می‌گیرم، به گوشی نیازی ندارم، اگر بخواهم به شما بفروشم، چقدر می‌خرید؟” دوستم می‌گفت از آنجایی که صورتحساب گوشی برای مشتری صادر شده و معامله فروش انجام شده، گوشی را به عنوان گوشی دست دوم به قیمت 1750 لیر می‌خرد. این افراد هم برای به دست آوردن پول نقد، گوشی را که قرار است در 24 ماه 2600 لیر بابت آن بپردازند، از طریق خط تلفن می‌گیرند و بدون باز کردن جعبه و استفاده از آن، به قیمت 1750 لیر به همان نمایندگی می‌فروشند و گوشی را به پول تبدیل می‌کنند.
سوال من این است:
1- آیا در معامله‌ای که دوستم انجام داده مشکلی وجود دارد؟ به این صورت که او گوشی را به نام خود به وودافون فروخته و سپس آن را به صورت اقساطی به شخص دیگری فروخته و برای آن شخص فاکتور صادر کرده است. آیا این معامله به عنوان تجارت دست دوم محسوب می‌شود و آیا از نظر شرعی اشکالی دارد؟
۲- دوستم گفت: «وقتی گوشی بخرم، گوشی نو و دست‌نخورده‌ای که جعبه‌اش باز نشده باشه، گیرم میاد. مشتری برای بدست آوردن پول نقد، گوشی رو با اقساط از طریق خط تلفن خریده و به قیمت ۱۷۵۰ لیر می‌فروشه. اگه از این گوشی‌ها گیرم اومد، بهت خبر میدم، اگه بخوای با قیمت مناسب می‌تونی بخری.» من هم می‌خواهم این گوشی‌ها را بخرم چون دوستم گفت که استفاده نشده و جعبه‌اش باز نشده و به همین دلیل قیمت مناسبی دارند. آیا خرید من از نظر شرعی جایز است؟
– با فروشندگان تلفن همراه صحبت کردم، چرا تلفنی که قیمت بازارش ۲۱۰۰ تومان است را با اقساط ۲۴ ماهه در صورتحساب تلفن به قیمت ۲۶۰۰ تومان می‌فروشند؟ به ودافون و تورکسل گفتم. به من گفتند که آن را مثل وام در نظر بگیرید، ما تلفن را بلافاصله به شما می‌دهیم در حالی که پول ندارید، و شما هم با اقساط مبلغ بیشتری می‌پردازید. همچنین، افرادی که این تلفن را می‌خرند و می‌فروشند، چون نمی‌توانند از بانک وام بگیرند و به پول نقد نیاز دارند، به جای وام گرفتن، تلفن می‌خرند و می‌فروشند تا پول نقد به دست آورند.
– وقتی اینها را شنیدم، با خودم گفتم آیا این کار مثل ربا و وام است و آیا کاری که دوستم انجام می‌دهد و من از او تلفن می‌گیرم، جایز است؟
برادر/خواهر گرامی ما،
کسی که کالایی را به صورت نسیه و با قیمت معین می‌خرد، ممکن است به دلیل نیاز به پول، آن را با قیمت کمتری به صورت نقدی بفروشد.
این قیمت پایین هم حد و حدودی دارد؛ یعنی معمولاً در یک محدوده قیمتی مشخص خرید و فروش می‌شود. خرید و فروش در این محدوده مجاز است.
شخصی که این کالاها را خرید و فروش می کند، می تواند به متقاضیان اطلاع دهد تا آنها نیز در همان محدوده ها خرید کنند.
با سلام و دعا…
اسلام در پرتو پرسش‌ها
