آیا این سیستم ادراکی پیرامون ماست که ما را تغییر می‌دهد؟ آیا همه چیز بازتابی از رویدادهای درون ذهن ماست؟

– از لحظه تولد، میلیون‌ها موقعیت در حال وقوع است که سیستم ادراک ما از جهان خارج را شکل می‌دهد و هر موقعیت متفاوت، ما را در درک جهان خارج به نقطه‌ای متفاوت می‌رساند. زمان متوقف نمی‌شود، تمام رویدادهایی که به طور مداوم تجربه می‌کنیم، سیستم ادراک ما از جهان خارج را تغییر داده و ما را به نقطه‌ای متفاوت می‌رساند.

– اگر فردی مؤمن است، این نتیجه‌ی میلیون‌ها عاملی است که از بدو تولد، سیستم ادراکی او را شکل داده‌اند؛ و اگر مؤمن نیست، باز هم این نتیجه‌ی میلیون‌ها عاملی است که از بدو تولد، سیستم ادراکی او را شکل داده‌اند. مگر همه‌چیز بازتابی از وقایع در ذهن ما نیست؟

– من به توحید باور دارم و اگر باور دارم، این نتیجه‌ی سیستم ادراکی من است. دیگری به خالق باور دارد اما به توحید باور ندارد، این هم نتیجه‌ی سیستم ادراکی اوست و از لحظه‌ی تولد تا به حال، میلیون‌ها عامل بر سیستم ادراکی ما از جهان خارج تأثیر گذاشته است. همانطور که برای یک پرنده سیستمی تعبیه شده، برای ما هم سیستمی تعبیه شده است، و جز اطاعت از قوانین این سیستم، راهی نیست. ما اختیار داریم، اما قوانینی که اختیار ما را تعیین می‌کنند، در این صورت آیا می‌توان از اختیار سخن گفت؟ امتحان دقیقاً در چه نقطه‌ای صورت می‌گیرد؟

– با توجه به نوشته‌هایم، آیا می‌توانید مرا به طور کامل راهنمایی کنید؟ آنقدر مطلب خوانده‌ام که احساس می‌کنم در آستانه جنون هستم، امیدوارم پاسختان به وضعیت فعلی من روشنایی بخشد.

برادر/خواهر گرامی ما،

«هر نوزادی با فطرت اسلام به دنیا می‌آید، سپس پدر و مادر و اطرافیانش او را یهودی، مسیحی یا مجوسی می‌کنند.»


(بخاری، جنائز ۹۲؛ ابوداود، سنت ۱۷؛ ترمذی، قدر ۵)

بر اساس حدیثی که به این معناست، عوامل محیطی بر تفکر انسان تأثیرگذار است.

این واقعیت نشان می دهد که ذهن می تواند فریب بخورد و به اشتباه بیفتد.

نمی توان تصور کرد که کسی که فردی را در فضایی قرار می دهد که ممکن است عقل او را منحرف کند، مسئولیتی نداشته باشد.

کسی که شب و روز آثار بی دینی را می خواند و همواره در اطراف قمارخانه ها و میخانه ها پرسه می زند، مسئولیت ناشی از این افکار غلط بر عهده خود اوست.

آری، هر نوزادی بر فطرت اسلام زاده می‌شود.

اما، او در معرض تأثیرات بیرونی مانند والدین، دوستان، محیط، جامعه و مدرسه قرار دارد. با این حال، این اراده آزاد فرد است که این تأثیرات را به نفع یا ضرر خود ارزیابی می کند. به علاوه، این کدهای درست در فطرت –

برای برگزاری عادلانه امتحان –

یک مسیر اجباری را نشان نمی دهد. برعکس، می توان آن را با توجه به اراده آزاد انسان در قالب های مختلفی قرار داد.

همانطور که،

آب چشمه ای زلال، خالص و شفاف

همانطور که آب، به ذات خود پاک و مطهر است و قابلیت آن را دارد که به مفیدترین و شفابخش‌ترین حالت درآید، و یا با ریختن گرد و غبار بر آن، آلوده و به ماهیتی دیگر درآید، کودکی که تازه متولد می‌شود نیز، بر اساس فطرت و قوانین هستی، آمادگی و قابلیت پذیرش حقایق و رد آلودگی و گمراهی را دارد.

به همین دلیل، هرچه به کودکان 5 تا 15 ساله بگویید، بلافاصله آن را به خاطر سپرده و در قلب خود به عنوان ایمان و اسلام جای می دهند. به عنوان مثال،

«هیچ روستایی بدون دهدار و هیچ سوزنی بدون سوزن‌دوز نیست؛ پس این جهان هم بدون صاحب نیست؛ صاحب آن خداست.»

وقتی شما صحبت می‌کنید، گیرنده مقابل شما آنقدر بی عیب و نقص است و فرکانس این نوع پیام‌ها آنقدر بالاست که حرف‌های شما را بدون هیچ نویزی ضبط می‌کند.

– همانطور که مشاهده می‌شود، افکار مطرح شده در سؤال با موضوعی که در حدیث آمده است، ارتباطی ندارد. حدیث می‌گوید که انسان ممکن است تحت تأثیر محیط، تربیت و عادات اکتسابی قرار گیرد. اما در سؤال، سخن از یک عملیات ادراکی است که اراده انسان را از کار می‌اندازد، عقل او را ناتوان می‌سازد، وجدانش را به کوه قاف می‌فرستد و بر درک انسان تحریم می‌گذارد.

بر اساس این تفکر، انسان عروسکی است که اراده آزاد ندارد و بادهای تصادف او را به هر سو که بخواهند می‌برند.

–

تمام این نوشته‌ها چرند است. هیچ جنبه علمی و منطقی ندارد.

اینها هذیان‌هایی هستند که کاملاً با حقایق مغایرت دارند. ما می‌توانیم شواهدی را که نادرست بودن این ادعاها را نشان می‌دهند، به شرح زیر فهرست کنیم:

الف)

اگر آنطور که می گویند، مکانیسم ادراک انسان تحت تأثیر اثرات فعلی دنیای خارج شکل می گرفت؛

همه افرادی که در شرایط یکسانی زندگی می کنند، باید درک یکسانی داشته باشند.

این ایده با واقعیت ها در تضاد است.

ب)

از اعضای خانواده ای که در یک خانه زندگی می کنند

بی‌دین بودن یکی و دیندار بودن دیگری

این دلیلی بر این است که ایده مورد نظر یک مغالطه است.

ج)

صدها هزار نفر هستند که بخشی از عمر خود را –

به عنوان مثال-

او در ترکیه زندگی می‌کند و بخش دیگر زندگی‌اش را در آمریکا می‌گذراند و هیچ تغییری در اعتقادات دینی‌اش به وجود نمی‌آید. امروزه صدها هزار مسلمان ترک و عرب در آمریکا، فرانسه و آلمان زندگی می‌کنند. آنها همانطور که قبلاً متدین بودند، در آنجا هم به تدین خود ادامه می‌دهند.

به همین ترتیب، ده ها نفر که قبلاً بی دین بودند، در آنجا نیز به این حالت خود ادامه می دهند. پس، این ادعا که دنیای خارج درک را تغییر می دهد، یک هذیان ماتریالیستی است که توسط بی دینان تولید شده است.

د)

هیچ سیستم ادراکی نمی‌تواند به طور خودکار فکری را که فرد با علم و عقل به طور محکم آن را پذیرفته است، از کار بیندازد. چنین فکری هیچ جنبه علمی ندارد.

ه)

این تفکر، یک مغالطه فلسفی “آگنوستیک” / ندانم‌گرایی است که به طور کامل از “آتئیسم” / خداناباوری یا “دئیسم” / پیامبرناباوری ناشی می‌شود.

f)

خداوند در آیات متعددی از قرآن خود را به عنوان…

“عادل”

او را به عنوان خدا معرفی می‌کند. به عنوان جلوه‌ای از عدالتش، انسان‌ها را از پیش گناهکار یا بی‌گناه اعلام نکرده، بلکه برایشان کتاب‌ها و پیامبران فرستاده است. و به ویژه بر قرآن، که تا روز قیامت حکم آن باقی است، مهر معجزه زده است. در این قرآن، که از چهل جهت معجزه‌اش ثابت شده است، با عقل انسان‌ها سخن گفته شده است. کسانی که عقل ندارند، مخاطب قرار نگرفته‌اند. چنانکه دیوانگان هیچ مسئولیتی ندارند.

عقل است که تصمیم به انجام کاری می‌گیرد، اما اراده آزاد است که آن کار را به اجرا درمی‌آورد. وجود هر عاملی که اراده آزاد انسان را در انتخاب هر کاری از بین ببرد، عاملی است که آن شخص را از مسئولیت مبرا می‌سازد. به همین دلیل است که در حقوق اسلامی…

“مُکره”


(کسی که برخلاف میلش و به زور وادار به انجام کار بدی شده است)

مسئول نخواهد بود. مثلاً اگر تحت تهدید به مرگ مشروب بنوشد، گناهکار نخواهد بود.

– برای عادلانه بودن امتحان، باید عواملی وجود داشته باشد که هم به برنده شدن و هم به باختن در امتحان کمک کند.

از این منظر، خداوند انسان‌هایی را که مورد امتحان قرار می‌دهد

-به منظور موفقیت در امتحان-

رحمت و یاری خود را از آنان دریغ نکرده و با عناصر بسیار قدرتمندی همچون عقل، اندیشه و وحی، آنان را مورد حمایت قرار داده است.

– اگر این ادعای سفسطه آمیز درست بود، در آن صورت انسان به عروسکی بی اراده تبدیل می شد. مخاطب قرار دادن و مسئول دانستن چنین عروسکی عادلانه نیست.

در آن صورت، امتحانی که خداوند آن را عادلانه و از جانب خود قرار داده، امتحانی ناعادلانه، بیجا و ظالمانه می‌شد. خداوندی که تمام کائنات، 104 کتاب آسمانی، 124 هزار پیامبر و میلیاردها مؤمن به عدالتش شهادت می‌دهند.

-حاشا-

برای اینکه بگوییم این عادلانه نیست، باید تمام این شهود را تکذیب کرد. و این، فراتر از یک هذیان عقلی، یک حماقت بی دینانه است.

g)

اگر بخواهیم مورد بالا را کمی بیشتر توضیح دهیم؛ در اسلام

-بر اساس اطلاعاتی که از آیات و احادیث به دست می‌آید-

برای آنکه در برابر خداوند مسئول باشیم، سه شرط اساسی وجود دارد: عقل، بلوغ/رشد و رسیدن پیام.

بر اساس این؛

– بی عقل / بی خرد

/ دیوانه، چه در خانواده مؤمن و چه در محیط کافر زندگی کند، هرگز مسئول نیست.

– باز هم،

نابالغ / به سن بلوغ نرسیده

یک کودک، چه فرزند یک خانواده مسلمان باشد و چه فرزند یک خانواده کافر، به خاطر هیچ یک از اعمالش مورد بازخواست قرار نمی گیرد.

– همچنین،

وحی الهی و رسالت پیامبر را نشنیده است.

هیچ کس مسئول اعمال خود نیست.

«ما هرگز بدون فرستادن رسولی/پیامبری، کسی را عذاب نخواهیم کرد.»


(اسراء، ۱۷/۱۵)

این موضوع در آیه به صراحت مورد تأکید قرار گرفته است. قتاده، از علمای مشهور، در تفسیر این آیه چنین گفته است:

خداوند، پیش از این –

از طریق سفیران-

خداوند بدون آنکه از جانب خود خبری بدهد، یا هشداری یا بشارتی بفرستد، هیچ کس را عذاب نمیکند. زیرا او فقط به سبب گناهانشان مردم را مجازات میکند. تا پیامبری نیاید، امر و نهیی در کار نیست تا مخالفت با آن، گناهی محسوب شود.

(نگاه کنید به تفسیر آیه 17/15 از طبری)

ح)

خداوند به عنوان مالک مطلق، در قبال هیچ کس پاسخگو نیست. زیرا مالک حق دارد در ملک خود هر طور که بخواهد تصرف کند. با این حال،

«هر کس راه راست را برگزیند، به سود خویش برگزیده است، و هر کس از راه راست منحرف شود، به زیان خویش منحرف شده است. هیچ کس بار گناه دیگری را بر دوش نخواهد کشید. ما هیچ امتی را بدون آنکه پیامبری برایشان فرستاده باشیم، عذاب نخواهیم کرد.»


(اسراء، ۱۷/۱۵)

همانطور که در آیه ذکر شده است، خداوند با رحمت و احسان بی پایان خود، به اقتضای نام حق، به طور خاص بر حقوق و قوانینی که با قانون ازلی به انسان ها عطا فرموده است، تاکید و تصریح کرده است.

«این سزای گناهانی است که با دستان خود مرتکب شده‌اید. زیرا خدا هرگز به بندگانش ستم نخواهد کرد.»


(آل عمران، 3/182)

در آیه ای با این مضمون و موارد مشابه آن

«خداوند به بندگانش ستم و بی‌عدالتی روا نخواهد داشت.»

در این عبارات، به وجود حقوقی اشاره شده است که خداوند به اراده خود به بندگانش عطا فرموده و خود نیز حافظ این حقوق است.

با سلام و دعا…

اسلام در پرتو پرسش‌ها